۱۳۸۷ اردیبهشت ۱۰, سه‌شنبه

'به‌ موناسه‌به‌تی جێژنی مانگی مه‌' نووسینی هاشمی خه‌لیل زاده‌




هاشمی خه‌لیل زاده‌ ئه‌ندامی ده‌فته‌ری وه‌زاڕه‌تی هێزی کوردستان و له‌ نووسه‌رانی ڕۆژنامه‌ی کوردستان


ڕۆژنامه‌ی کوردستان، ژماره‌ی 43، شه‌مۆ 14ی بانه‌مه‌ڕی 1325 [ی هه‌تاوی] / 4ی مه‌ی 1946ی زایینی

به‌ موناسه‌به‌تی جێژنی مانگی مه‌
هاشمی خه‌لیل زاده‌


برایانی خۆشه‌ویست! جووتیاران و کرێکارانی ئازیز! ڕۆژتان باش، جێژنه‌تان پیرۆز!

ئێوه‌ و ئێمه‌ که‌ ئه‌وڕۆ له‌ شاری ئازاد و جوانی مهاباد، له‌و ساحه‌ موقه‌ده‌سه‌ی یانه‌ی فه‌رهه‌نگی سۆوێت و کورد به‌ شادی و خۆشحاڵی له‌ ده‌وروبه‌ری یه‌کتر وه‌کۆ بووین و گوێ بۆ قسه‌ی یه‌کتر ڕاده‌گرین، ڕۆژێکی زۆر گه‌وره‌ و به‌ شه‌وکه‌ته‌ ئه‌وڕۆ، ڕۆژێک و ساتێکی زۆر به‌ نرخه‌ که‌ قه‌ڵه‌م و زبان له‌ تاریفی به‌ ته‌واوی ڵاڵ و کوله‌؛ چونکوو له‌و ڕوژه‌ دا بووه‌ ئینقیلاب و قیام بۆدوایی دان به‌ ژینی هه‌تیوبار و هه‌ژاری جووتیاران و کرێکاران ده‌ست پێکراوه‌ و له‌و ڕۆژه‌ به‌ولاوه‌ بووه‌ که‌ قالبی بێ روحی ئه‌وان له‌ ده‌ست و چنگاڵی بورژوازی و کاپیتالیسته‌کان ( شارستانی و سه‌رمایه‌دار) ڕزگاری هاتووه‌ و وه‌ک باڵنده‌یێکی له‌ قه‌فه‌س به‌ڕه‌ڵا بووه‌ و له‌ ئاسمانی ژین و گه‌ڕین و فڕین هاتوون و له‌ولایه‌شه‌وه‌ به‌ جۆرێک له‌به‌ند و کۆت، له‌ عه‌بدایه‌تی عه‌بدی به‌ ته‌ماع و زاڵم ( شێخی سه‌عدی فه‌رموویه‌تی: ' چشم تنگ مرد دنیادار را / یا قناعت پر کند یا خاک کور' ) به‌ڕه‌ڵا و خه‌ڵاس بوون که‌ به‌ر له‌ عیباده‌تی خودا و خزمه‌تی نیشتمان فکر و زیکرێکی دیکه‌یان نییه‌. چونکوو به‌ هۆی ئینقیلابی مانگی "مه‌" شالووده‌ و ئه‌ساسێکی وایان دامه‌زراندووه‌ که‌ له‌ ده‌ست ڕه‌نج و مه‌ینه‌تی خۆیان به‌هره‌یێکی وایان ده‌ست ده‌که‌وێ که‌ هه‌ژاری و ڕووت و قووتی و برسیایه‌تی له‌ ناو ماڵ و منداڵه‌ جوانه‌کانیان نه‌ماوه‌، ژینیان ڕێک و پێک و به‌ گوێره‌ی قانوونی دێمۆکڕاسییه‌.قووه‌ی ته‌ولیدیان که‌م یا زۆر عاید به‌ خۆیانه‌ و که‌سی تر، یانی نه‌فعی عموومی بۆ مه‌سالحی عموومی سه‌رف ده‌کرێ.
کرێکاران و جووتیارانی خۆشه‌ویست ڕووی قسه‌م له‌ ئێوه‌یه‌ چاک ورد بنه‌وه‌ و گوێ ڕاگرن؛
ئه‌وڕۆ یانی هه‌وه‌ڵی مانگی " مه‌" که‌ له‌ ته‌واوی دنیا دا زه‌حمه‌تکێش و کرێکار و ڕه‌نجبه‌ر به‌ جێژنی ده‌گرن، بۆیه‌یه‌ که‌ بیرێکی له‌ ڕۆژگاری پێشووی برایانی شه‌هیدی خۆیان که‌ بۆ ڕزگاری ته‌به‌قه‌ی کارگه‌ر خوێنیان ڕژاندووه‌ وه‌ له‌ گه‌ڵ سه‌رمایه‌دار و خاوه‌ن کارخانه‌جاته‌ خوێن مژه‌کان به‌ربه‌ره‌کانیان کردووه‌، بکه‌نه‌وه‌.چونکوو 59 ساڵ له‌مه‌وپێش یانی له‌ ساڵی 1867ی میلادی مه‌سیح دا کرێکارانی شاری شیکاگۆ بۆ وه‌رگرتنی حه‌قی خۆیان کۆبوونه‌وه‌ و قیامیان به‌ پێچه‌وانه‌ی کارداره‌کانی بله‌وه‌ز به‌پا کرد و پاره‌ نمایشاتێکیان بۆ داوای حه‌قی مه‌شرووعی خۆیان به‌جێ هێنا، به‌ڵام "لیدری" کارخانه‌ و سه‌رمایه‌داره‌ به‌ زه‌بروزه‌نگه‌کان بۆ ئه‌وه‌ی به‌ مه‌زلووم کوشی ته‌به‌قه‌ی کارگه‌ر له‌ به‌ر خاتری زگ زلی خۆیان ئیدامه‌ بده‌ن، پووڵیان به‌ ئاژان و پۆلیس دا که‌ لیباسی مه‌خفی کارگه‌ری ده‌به‌ر بکه‌ن وبۆمی ده‌ستی به‌ دزی هه‌ڵگرن و داخڵی ناو کۆمه‌ڵی کرێکاران ببن و کارێکی وا بکه‌ن ئیدیعای مه‌شڕووعی ئه‌و ڕه‌نجبه‌ره‌ هه‌ژارانه‌ به‌ ناحه‌ق جیلوه‌ بده‌ن و ببنه‌ باعیسی له‌ به‌ین چوونی ئه‌وان.
به‌ڵێ واشیان کرد، یانی پۆلیس و ئاژانه‌ موزدووره‌کان به‌ لیباسی کارگه‌ری له‌ ناو کۆمه‌ڵی کرێکاران چه‌ند دانه‌یه‌کیان بۆمبی ده‌ستی هاویشته‌ ناو پۆلیسی ئینتیزاماتی شاری، وه‌ پۆلیسی ئینتیزامات که‌ له‌ هه‌وه‌ڵه‌وه‌ به‌ هۆی ته‌تمیعی ساحێب کارخانان و پووڵداران ئاماده‌ی دیفاع کرابوون، ئه‌و کارگه‌ره‌ بێچارانه‌یان وه‌ به‌ر ڕه‌گباری موسه‌لسه‌ل دا و چه‌ند هه‌زار که‌سیان لێ کوشتن. به‌ڵام خودا ڕاسته‌ و ڕاستی لێ خۆش دێ.خودای گه‌وره‌ و به‌ ڕوحم، خودای کۆمه‌گ و پشتیوانی هه‌ژار و هه‌تیوان کارێکی وای کرد که‌ ئه‌و پۆلیسانه‌ی به‌ ماڵی دونیا و پاره‌ بۆ جیلوه‌دانی " حه‌ق به‌ ناحه‌ق" هه‌ڵیان خه‌ڵه‌تاندبوون و بوونه‌ باعیسی خوێن ڕێژی و کوشتاری جووتیر و سه‌پان و کرێکاران، له‌ پاش ماوه‌یه‌کی که‌م هاتن و له‌ دادگای عموومی دا سڕی دیکتاتۆڕانه‌ی سه‌رمایه‌دار و ساحێب کارخانانیان فاش و بڵاو کرده‌وه‌ ( یاڕه‌بی خودایه‌ هه‌ر که‌س له‌ نه‌ته‌وه‌ی کورد بۆ پووڵ و ته‌ماعی مه‌قامی بێ جێ هه‌ڵ ده‌خه‌ڵه‌تێ و ده‌بێته‌ باعیسی تێکدانی مه‌ڕامی دێمۆکڕاسی و ئازادیی کوردستانی گه‌وره‌، نیفاق و براکوژی وه‌ڕێ ده‌خات ده‌ هه‌وه‌ڵ وه‌هله‌ دا یارمه‌تی نه‌ده‌ی و به‌ڵکوو بۆ ڕێگای ڕاست و نیشتمانپه‌روه‌ری هیدایه‌تی بکه‌ی و ئه‌گه‌ر هه‌ر ده‌ست هه‌ڵ نه‌گرێ خودایه‌ زه‌لیل و ڕووڕه‌شی دونیا و قیامه‌تی بکه‌ی " انشاالله‌") به‌ هۆی ئه‌و کاره‌ ئه‌وه‌ڵه‌ن بوونه‌ باعیسی ڕزگاری ئه‌و عیده‌ی که‌ له‌ حه‌بس دا له‌ ژێر زنجیر و به‌ند و کۆتی یه‌خسیری دا ده‌ناڵان و له‌م لایه‌شه‌وه‌ بوونه‌ باعیسی ئه‌وه‌ که‌ کرێکار به‌ هیچ له‌ونێکی ده‌ست له‌ حه‌قی مه‌شڕووعی خۆی هه‌ڵ نه‌گرێ.
ئه‌وه‌ بوو که‌ هه‌موو کرێکاری دونیا له‌ خه‌وی غه‌فڵه‌ت ڕاپه‌ڕین و به‌ چه‌کی تێگه‌یشتن که‌ ده‌بێ وه‌ک زنجیری پۆڵا له‌ قه‌دی یه‌کتر هاڵێن و له‌ چاره‌ ڕه‌شی یه‌کتر دا شه‌ریک بن، هه‌تا به‌ ئاوات و ئاره‌زووی خۆیان که‌ ڕزگاری له‌ به‌رده‌گی و به‌نده‌گییه‌ بگه‌ن.
له‌ نه‌تیجه‌ی ئه‌و بیره‌ خاوێنه‌دا له‌ ساڵی 1889 له‌ کۆنگره‌ی به‌ینه‌لمیله‌لی دا کرێکارانی سۆسیالیست ته‌سمیمیان گرت که‌ هه‌موو ساڵێ هه‌وه‌ڵی مه‌ که‌ ڕۆژی بێ گوناهی و حه‌ق وه‌ده‌رخستنی کرێکارانی مه‌زلوومی شیکاگۆیه‌ بووه‌، له‌ ته‌واوی دونیا دا جێژن و شادمانی بگرن، هه‌تا هه‌ستی تۆڵه‌ ئه‌ستاندن له‌ سه‌رمایه‌دارانی بله‌وه‌ز زیاتر وه‌ جۆش و خرۆش بێت.
ئه‌وا ئێمه‌ش وه‌ک ئه‌وان جێژنمان گرتووه‌ وه‌ ده‌مانه‌وێ کوڕ و کچ و ژن و ژیانی هه‌ناسه‌ ساردیمان وه‌ک دونیای دێمۆکڕاسی لێ بێت. بیرو هێزی خۆمان بۆ ده‌سکه‌وتنێکی ژیانی به‌ نامووس و به‌ڕه‌حه‌ت ئاماده‌ ده‌که‌ین و بۆ مله‌ له‌گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی که‌ مه‌ڕامی ئیتالیای فاشیست و هیتلێری نازییان له‌ سه‌ر دا هه‌یه‌ وه‌ک شێری ژیان ڕاوه‌ستاوین و هیوا دارین به‌ هۆی برایه‌تی و یه‌که‌تی و زانست و پشتیوانی خودا و قانوونی دێمۆکڕاسی ئێمه‌ش وه‌ک کرێکارانی ته‌واوی دونیا به‌ تایه‌به‌تی وه‌کوو ئیتیحادی جه‌ماهیری شووڕه‌وی که‌ له‌پاش ئینقیلابی ساڵی 1917 به‌ وه‌سیله‌ی خۆ ده‌پێناونانی معه‌لیمێکی حه‌ق په‌رست و لاگیری کرێکارانی وه‌ک "لێنین" له‌ ده‌ست ته‌زار و ساحێب کارخانه‌ خوێن مژه‌کان ڕه‌هائیان هات، هه‌رده‌بێ ئێمه‌ش له‌ ده‌ست ئیستیعمار و ئیستیسمار ڕه‌هائیمان بێت ( انشاالله‌).
له‌ دوایی دا هه‌موو که‌س هه‌ر له‌ ده‌وڵه‌مه‌ند و فه‌قیر، گه‌وره‌ و چووک ئه‌وه‌ی بزانێ ته‌به‌قه‌ی کارگه‌ر که‌ بۆ سه‌رنگوونی له‌ گه‌ڵ ئیستیعمار و ئیستیسمار به‌ربه‌ره‌کانی ده‌کات، به‌ ته‌نیایی قازانجی خۆیان له‌ به‌ر چاو نه‌گرتووه‌، به‌ڵکوو بۆ سازمان و ته‌شکیلاتێکی تازه‌ و نوێ ته‌واوی به‌شه‌ر، خۆ ده‌پێناو ده‌نێ و فیداکاری ده‌کات، هه‌تا له‌و دونیا به‌رین و درێژه‌ دا له‌ ناو کۆمه‌ڵی ( جامیعه‌) به‌شه‌ری زاڵم و مه‌زلووم، ئیستیسمارکه‌ر و ئیستیسمارکراو نه‌مێنێته‌وه‌؛ و هیچ قسه‌ی تێدانییه‌ بۆ ئه‌و بیره‌ چاکه‌ به‌ تایه‌به‌تی ئه‌وانه‌ی که‌ ئه‌سیری ده‌ستی ئیستیعمار و ئیستیسمارن بۆ ته‌شکیل و دامه‌زرانی ئه‌و جامیعه‌ی دێمۆکڕاسی ساحێب نه‌فع و به‌شن.
بژی بابی هه‌ژاران و کرێکاران مارشالیسمووس ستالین.
بژی پێشه‌وای به‌رز و سیاسه‌تمه‌داری کوردستانی مه‌زن جه‌نابی قازی محه‌مه‌د.


نامه‌ی هاشمی خه‌لیل زاده‌ بۆ ژه‌نه‌ڕال مایۆر حه‌مه‌ڕه‌شید خانی قادر خانزاده‌ فه‌رمانده‌ی هێزی بۆکان و مه‌نته‌قه‌ی

تێبینی : وێنه‌ی هاشمی خه‌لیل زاده‌ و هاوڕێیانی له‌ سه‌روبه‌ندی ئه‌ندامه‌تی له‌ ژێ کاف دا له‌ساڵی 1944 له‌ ته‌ورێز هه‌ڵ گیراوه‌ و به‌ سپاسه‌وه‌ له‌ کتێبی : " به‌سه‌رهاتی عه‌بدولره‌حمانی زه‌بیحی، له‌ ئاماده‌ کردنی عه‌لی که‌ریمی" وه‌رگیراوه‌. ئه‌م وێنه‌یه‌مان پێشتریش بڵاو کر‌دبووه‌وه‌. به‌ڵگه‌که‌ش له‌ به‌رگی یه‌که‌می 'ده‌وڵه‌تی جمهوری کوردستان، نامه‌ و دۆکومێنت، مه‌حمود مه‌لا عززه‌ت" وه‌رگیراوه‌.

۱۳۸۷ اردیبهشت ۷, شنبه

محه‌مه‌دی فه‌یزوڵابه‌گی له‌ پێشمه‌رگه‌کانی کۆماری کوردستان



محه‌مه‌دی فه‌یزوڵابه‌گی ناسراو به‌ حه‌مه‌ خانی بابه‌خان به‌گی قاره‌وا چکۆڵه‌
له‌ پێشمه‌رگه‌کانی کۆماری کوردستان

۱۳۸۷ اردیبهشت ۶, جمعه

یای خه‌جیجی مه‌جدی ئامۆژگاری مه‌دره‌سه‌ی په‌روانه‌ی کچان و هاوسه‌ری سه‌دیقی حه‌یده‌ری وه‌زیری ئینتیشارات و ته‌بلیغاتی کۆماری کوردستان



دوو هاوسه‌ری تێکۆشه‌ر و هه‌ڵسووڕاوی کۆماری کوردستان
خه‌جیجی مه‌جدی [ حه‌یده‌ری] و سه‌دیقی حه‌یده‌ری

تێبینی : ئه‌م وێنه‌یه‌ ئی ساڵانی دوای هه‌ڵوه‌شانی کۆماره‌ و به‌سپاسه‌وه‌ له‌ لایه‌ن کاک ساڵحی حه‌یده‌ری فارووقی یه‌وه‌ بۆ وێنه‌ی کۆماری کوردستان ناردراوه‌.


خه‌جیجی مه‌جدی یه‌ک له‌و ژنه‌ تێکۆشه‌رانه‌ بوو که‌ له‌ڕۆژی ڕاگه‌یاندنی کۆماری کوردستان له‌ مه‌یدانی چوارچرای مهاباد وتاریان پێشکێش کرد. ئه‌و سه‌ر به‌ بنه‌ماڵه‌یه‌کی زانای شاری مهاباد و ئامۆژگاری مه‌دره‌سه‌ی په‌روانه‌ی کچان و یه‌كێک له‌ هه‌ڵسووڕاوانی حیزبی یایان بوو. باوکی مه‌لاحوسێنی مه‌جدی پیاویی ئایینی و له‌ کۆماری کوردستان دا وه‌زیری داد بوو، برای، محه‌مه‌دی مه‌جدی، ئه‌ندامی ژێ- کاف و نووسه‌رێکی چالاکی "نیشتمان" و چاپه‌مه‌نییه‌کانی سه‌رده‌مای کۆمار بوو. هاوسه‌ری وه‌فاداری سه‌دیقی حه‌یده‌ری له‌ دامه‌زرێنه‌رانی کۆمه‌ڵه‌ی ژیانی کورد و ئه‌ندامی دامه‌زرێنه‌ر و هه‌یئه‌تی ناوه‌ندی حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان و له‌ کابینه‌ی حکوومه‌تی کوردستان دا به‌رپرسی ئینتیشارات و ته‌بلیغات بوو.

ڕۆژنامه‌ی کوردستان ژماره‌ی 13، دووشه‌مۆ 22ی ڕێبه‌ندانی 1324 [هه‌تاوی] / 11ی ‌‌فێورییه‌ی 1946ی زایینی

" ماوه‌ی جێژنی سه‌ربه‌خۆیی و ئیستیقلالی کوردستان یا دره‌وشینی ئه‌ستێره‌ی خۆشبه‌ختی کوردان"

به‌یاناتی یای خه‌جیجه‌ی مه‌جدی ئامۆژگاری مه‌دره‌سه‌ی په‌روانه‌ ( کچان)ی مهاباد

به‌ ئیجازه‌ی جه‌نابی قازی به‌یاناتی ناقیسی خۆم به‌ حزووری برایانی خۆشه‌ویست عه‌رز ده‌که‌م:
ئه‌ی خوشکانی خۆشه‌ویست، ئه‌ی برایانی عه‌زیز، له‌م ڕۆژه‌ خۆش و پیرۆزه‌ دا ئه‌من که‌ یه‌ک کچه‌ کوردم که‌ ئازادی میلله‌تی خۆم به‌ چاوی خۆم دی! هه‌ر چه‌نده‌ که‌ زمانێک بوو ده‌مدیت که‌ لاوانی کورد شه‌و و نیوه‌شه‌وان یا ده‌م بیست له‌ شاخان و له‌ غاران مه‌شغووڵی فه‌عالییه‌ت بوون و خودای ته‌باره‌ک وه‌ ته‌عالا مووه‌فه‌قی کردن و دڵی نه‌شکاندن. ئه‌لئان ئه‌ی خوشکه‌ خۆشه‌ویسته‌کان با ئێمه‌ش چاو له‌ برا خۆشه‌ویسته‌کانمان بکه‌ین، ده‌ستی ئیتیحاد بۆ یه‌کتر درێژ بکه‌ین. چون ده‌بینم دایکی نیشتمان چاوه‌ڕێی کچه‌کانی خۆیه‌تی که‌ ده‌س به‌ فه‌عالییه‌ت و خوێندن بکه‌ین، به‌ڵکوو تائێمه‌ش بگه‌ینه‌ برا خۆشه‌ویسته‌کانی خۆمان له‌ به‌ر ئه‌وه‌ی دونیای ئه‌وڕۆ موحتاجی کچ و کوڕه‌ که‌ به‌ خوشکو برایه‌تی ده‌ست بده‌ینه‌ ده‌ستی یه‌ک بۆ ڕزگاری دایکی نیشتمان.
ئه‌من له‌ ته‌ڕه‌ف ته‌واوی کچ و خوشکانی کوردستانی مه‌زن پیرۆزی ئه‌و ڕۆژه‌ موقه‌ده‌سه‌ ته‌قدیمی هه‌یئه‌تی ده‌وڵه‌ت ده‌که‌م. و له‌ ئاخری دا ته‌مه‌نا ده‌که‌م ئێوه‌ش له‌ گه‌ڵ من هه‌مسه‌دا بن و بڵێن: بژی پێشه‌وای به‌رزی کوردستان جه‌نابی قازی محه‌مه‌د! بژی قاره‌مانانی کورد!.


ڕۆژنامه‌ی کوردستان ژماره‌ی 20، چوارشه‌مۆ 8ی ڕه‌شه‌مه‌ی 1324 [ی هه‌تاوی] / 27ی فێورییه‌ی 1946ی زایینی

پێ پیرۆزه‌
ئیداره‌ی ڕۆژنامه‌ی کوردستان
ئێمه‌ مامۆستاکانی مه‌دره‌سه‌ی کچانی مهاباد له‌ ڕووی عیشق و عه‌لاقه‌ به‌ مه‌تبووعات ڕۆژی چوارشه‌مۆ ساتی 4ی پاش نیوه‌ڕۆ له‌ کانگای چاپخانه‌ دیده‌نمان کرد، واقیعه‌ن چاوپێکه‌وتنی ئه‌و کانگای خۆشه‌ویست که‌ عیده‌یه‌ک له‌ کوڕانی تازه‌پێگه‌یشتووی کورد ده‌وێدا خه‌ریکی کارن و شه‌وقێکی زۆر بۆ پێشکه‌وتنی مه‌تبووعات نیشان ده‌ده‌ن بوو به‌ مایه‌ی چاوڕوون بوونه‌وه‌ی ئێمه‌ و ته‌شویقی کردین که‌ ئێمه‌ش تا ده‌توانین بۆ زیاد کردنی مه‌علوومات و ته‌ربییه‌تی کوڕان و کچانی کورد له‌وه‌ی زیاتر تێبکۆشین و یایه‌کانی نێوبراوی ژێره‌وه‌ هه‌ر یه‌ک 50 ڕیاڵ به‌ کارگه‌رانی چاپخانه‌ پێشکه‌ش ده‌که‌ن.
1.ویڵما سه‌یادییان،2. یای کوبڕای عه‌زیمی،3. ماهوزه‌ر بله‌زاده‌.4.یای خه‌دیجه‌ بابه‌سووری،5.یای خه‌دیجه‌ مه‌جدی.
مودیری مه‌دره‌سه‌ی کچان ویڵمه‌ی سه‌یادییان



ڕۆژنامه‌ی کوردستان ژماره‌ی 37، شه‌مۆ 31ی خاکه‌لێوه‌ی 1325 [ی هه‌تاوی] / 20ی ئاوریلی 1946ی زایینی

کۆنفڕانسی سوخه‌نڕانی یایان
ڕۆژی جومعه‌ 17ی مانگی ڕه‌شه‌مه‌ی 1324 [ی هه‌تاوی] مه‌جلیسی سوخه‌نڕانی یایان و کیژانی مهاباد له‌ خانه‌ی فه‌رهه‌نگی کوردستان گیرا. له‌ پێشدا له‌ لایه‌ن یای پێشه‌وا مه‌جلیس ئیفتیتاح کرا و به‌یاناتێکی چاکی ڕاجیع به‌ عیلم و فه‌رهه‌نگ و ته‌ره‌قییاتی ده‌وڵه‌تی ئیتیحادی جه‌ماهیری شووره‌وی ئیراد فه‌رموو و چه‌ند نه‌فه‌ر له‌ کیژان و یایانی موحته‌ره‌م خیتابه‌یان خوێنده‌وه‌ که‌ له‌ ژێره‌وه‌ ده‌هێندرێته‌ به‌رچاو:
ئه‌لف: خولاسه‌ی به‌یاناتی یای پێشه‌وای کوردستان:
یایان و کیژانی خۆشه‌ویست بزانن که‌ ژنان له‌ ده‌وڵه‌تی ئیتیحادی جه‌ماهیری شووره‌وی دا پێشڕه‌فتێکی سه‌ر لێ سوڕماویان کردووه‌ و له‌ زانست و فه‌رهه‌نگ دا کامیله‌ن شان به‌ شانی پیاوان ده‌چنه‌ پێش. ئه‌م ڕۆژانه‌ ده‌بینم که‌ باوکان و دایکان له‌ بابه‌ت ناردنی کوڕ و کچیان بۆ مه‌داریس شه‌وقێکی قابیلی ته‌قدیر ده‌نوێنن. گومێدم وایه‌ له‌م کۆششه‌ دا قه‌ده‌مێکی توندتر هه‌ڵێنن که‌ به‌ڵکوو به‌ یارمه‌تی خودای به‌رز و ته‌وه‌جوهاتی ده‌وڵه‌تی کوردستان له‌ ماوێکی که‌مدا پیاو و ژنی بێ سه‌واد له‌ کوردستان دا نه‌مێنێ...
......
ح- خیتابه‌ی خه‌دیجه‌ی حه‌یده‌ری [ مه‌جدی ]
ئه‌وڕۆ که‌ له‌ سایه‌ی ته‌وجوهاتی ڕه‌ئیسی جمهووری و پێشه‌وای به‌رزی کوردستان ژنان و خوشکانی ئێمه‌ خه‌ریکن شان به‌ شانی پیاوان له‌ ڕێی سه‌ربه‌رزی کوردستان قه‌ده‌م هه‌ڵێنن، له‌ دونیای ئه‌وڕۆ دا نابێ ئێمه‌ وه‌کوو ژنانی پێشوو له‌ کاری کۆمه‌ڵایه‌تی و غه‌یره‌ که‌ناره‌گیری بکه‌ین.به‌ڵکوو ده‌بێ عه‌لاوه‌ له‌ خانه‌داری و ته‌ربییه‌تی منداڵانی خۆمان گه‌لێک له‌ کارانی گه‌لی کورد پێک بێنین. له‌ زه‌مانی پێغه‌مبه‌ری ئه‌کڕه‌م دا سه‌له‌لاهوعه‌له‌یهی وه‌سه‌له‌م ژنان گه‌لێک کاروباری پیاوانیان ده‌کرد و له‌ مه‌یدانی شه‌ڕێ دا حازر ده‌بوون و پیاوانی خۆیان یارمه‌تی ده‌دا تا به‌ سه‌ر دوژمن دا غاڵب بن. زۆر عه‌یبه‌ بۆ مه‌ که‌ زه‌ق و زیندوو و ساحێبی ئه‌قڵ و شعوور که‌ له‌ کفنی مردووان دابین و له‌ حقووقی به‌شه‌ر مه‌حڕووم بین،[ده‌بێ] ئازادانه‌ داخڵی ئیجتیماع بین. ئه‌وڕۆ ده‌وڵه‌تی کوردی نیوه‌ ئه‌مه‌ین. ئه‌گه‌ر بێتوو ئه‌مه‌ش هه‌ر وه‌ک جاران به‌ ته‌نبه‌ڵی ڕای بوێرین، میلله‌تی کورد هه‌ر وه‌ک جاران له‌ قافڵه‌ی ته‌مه‌دون وه‌پاش ده‌که‌وێ. هومێده‌وارم له‌وه‌ی به‌ولاوه‌ ئه‌مه‌ش وه‌ک جمهووری قرقزیستان و ئۆزبه‌کستان که‌ له‌ سایه‌ی ده‌وڵه‌تی شووره‌وی به‌ گه‌وره‌یی گه‌یشتوون پێشڕه‌فتێ بکه‌ین. ئه‌وڕۆ له‌ سه‌رتاسه‌ری ڕووسییه‌ی گه‌وره‌ دا ژن و پیاو پێکه‌وه‌ کاروباری میلله‌ت و حکوومه‌ت پێک دێنن. له‌ ئه‌مریکا و ڕووسییه‌ و مه‌مله‌که‌ته‌کانی دی دا ژنان قه‌در و قیمه‌تێکی زۆریان هه‌یه‌. ته‌واوی ئه‌و ته‌ره‌قییاته‌ی وان له‌ سایه‌ی عیلم و فه‌رهه‌نگ و هه‌مکاری پیاو و ژنانه‌. ئومێده‌وارم له‌ سایه‌ی عیلم و فه‌رهه‌نگ ڕه‌وابیتی فه‌رهه‌نگی مه‌ و شووره‌وی ڕۆژ به‌ ڕۆژ ڕوو به‌ پێشڕه‌فت بڕوا. هومێده‌وارم له‌ سایه‌ی ته‌وه‌جوهاتی فه‌رهه‌نگ په‌روه‌رانه‌ی پێشه‌وای موعه‌زه‌م ئه‌مه‌ش وه‌ک ئه‌وان بۆ به‌رزی وڵاته‌که‌مان تێکۆشین، ماڵ و گیانی خۆمان بێ ده‌ریغ وه‌قفی خزمه‌ت و ده‌وڵه‌ت و میلله‌ت بکه‌ین. عومری خۆمان به‌ غه‌فڵه‌ت ڕانه‌بوێرین، ده‌ست له‌ قسه‌ و باسی هیچ و پووچ هه‌ڵگرین و منداڵانی خۆتان بنێرنه‌ مه‌دره‌سه‌ی.
ئه‌وڕۆ که‌ ئێمه‌ بارێک و وه‌زتفه‌یه‌کی زه‌لاممان له‌ سه‌ر شانییه‌ که‌ عیباڕه‌ته‌ له‌ ته‌ربییه‌تی منداڵانی ڕه‌شید و دانا؛ ئه‌و کاره‌ش وه‌ختێک پێک دێ که‌ ئێمه‌ بۆخۆمان خوێنده‌وار و دانا و ئازاد بین و وه‌کوو ژنانی جێگایان له‌ نێعمه‌تی ئازادی به‌شدار بین. هه‌ر پایه‌دار و به‌رقه‌رار بێ حه‌زره‌تی ڕه‌ئیس جمهووری کوردستان! پایه‌دار بێ ئه‌و میلله‌ته‌ که‌ بۆ به‌جێهێنانی ده‌ستووری پێشه‌وای موعه‌زه‌م ئاماده‌یه‌! پایه‌دار بێ سه‌ربه‌رزی و سه‌عاده‌تی کورد!



ڕۆژنامه‌ی کوردستان ژماره‌ی 14، چوارشه‌مۆ 24ی ڕێبه‌ندانی 1324 [ی هه‌تاوی] / 13ی فێورییه‌ی 1946ی زایینی

له‌م ژماره‌یه‌ی ڕۆژنامه‌ی کوردستان ‌ وتارێک به‌ نێوی " هه‌دیه‌ی قورئان به‌ جه‌نابی پێشه‌وا" به‌ قه‌ڵه‌می قادری موده‌ره‌سی چاپکراوه‌ له‌ به‌شێک له‌و وتاره‌دا هاتووه:

" ..... هه‌یئه‌تی مه‌رکه‌زی حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان ڕۆژی هه‌ینوو ساتی ده‌ی به‌یانی له‌ کانگای حیزب حازر بوون .ئاغای حه‌یده‌ری یه‌ک قورئانی مه‌جیدی ئه‌علای که‌ له‌ به‌رگی مه‌خمه‌ر دابوو و شاڵی تورمه‌ی به‌ سه‌ردا کێشرابوو ده‌گه‌ڵ دوو به‌رماڵ هه‌ڵگرت و له‌ پێش هه‌یئه‌ته‌وه‌ و هه‌یئه‌تیش به‌ ته‌رتیبێکی تایبه‌تی له‌ پشت ئاغای حه‌یده‌ری که‌وتنه‌ ڕێ تا به‌ حزووری موباره‌ک شه‌ڕه‌فیاب بوون ،له‌و کاته‌ دا ئاغای حه‌یده‌ری ده‌گه‌ڵ ئیحترامێکی زۆر که‌لاموڵای عه‌زیم و دوو به‌رماڵه‌که‌ی له‌ سه‌ر مێزی پێشه‌وا دانا و کوتی: " له‌ خودا ده‌خوازم ئه‌، قورئانه‌ یارویاوه‌ری دنیا و قیامه‌تت بێ". پێشه‌وا به‌ نیهایه‌تی ته‌عزیم که‌لامی عه‌زیمی هه‌ڵگرتوو و فه‌رمووی: ئه‌وڕۆ بۆ نه‌ته‌وه‌ی کورد له‌ قورئان عه‌زیزتر و گه‌وره‌تر نییه‌. ئه‌وا قورئانی عه‌زیمم قبووڵ کرد و دوو به‌رماڵه‌که‌شم هه‌دیه‌ کرد به‌ حیزب.پاشان ئاغای غه‌نی خوسره‌وی کوتی: قوربان ئه‌مه‌ شتێکمان له‌ قورئان گه‌وره‌تر نه‌بوو که‌ به‌ پێشه‌وای به‌رزی هه‌دیه‌ بکه‌ین و ئه‌وا قورئانمان هه‌دیه‌ کردی...."

ڕۆژنامه‌ی کوردستان ژماره‌ی 22، دووشه‌مۆ 13ی ڕه‌شه‌مه‌ی 1324[ی هه‌تاوی] / 4ی مارسی 1946ی زایینی

میتینگ له‌ مزگه‌وتی سوور

" ڕۆژی 29-10- 1324 ساتی 8ی به‌یانی بوو که‌ له‌ مزگه‌وتی سوور میتینگێکی گه‌وره‌ له‌ لایه‌ن حیزبی دێمۆکڕاته‌وه‌ به‌رپا کرا. له‌، میتینگه‌ دا کۆمیته‌ی مه‌رکه‌زی حیزبی دێمۆکڕات و هه‌یئه‌تی ڕه‌ئیسه‌ی میللی کوردستان و ته‌وقوی نوێنه‌رانی کوردستان ولکه‌کانی حیزبی دێمۆکڕات و چه‌ند هه‌زار نه‌فه‌ر له‌ ئه‌هالی به‌ پێی گونجایشی مزگه‌وته‌که‌ له‌ ئه‌هالی شیرکه‌تیان بوو . له‌م میتینگه‌ دا خه‌ڵکی چاوه‌ڕاوانێکی زۆریان هه‌بوو و مونته‌زیری جێژنێکی هه‌ره‌ مه‌زن بوون که‌ ئه‌ویش ڕۆژی 2 – 11 – 1324 بوو که‌ له‌ واقیعدا ئه‌م نمایشه‌ سه‌ره‌دای ئه‌و ڕۆژه‌ بوو. ....
2- ئاغای سه‌دیقی حه‌یده‌ری و عه‌لی خوسره‌وی له‌ لایه‌ن موئه‌سیسینی حیزبی دێمۆکڕات و لاوانی کوردستان کوتیان ئه‌مه‌ له‌ لایه‌ن موئه‌سیسینی حیزبی دێمۆکڕات و ده‌سته‌ی لاوانی کوردستانه‌وه‌ که‌ هێشتا خوێنی خۆیان نه‌ڕژتووه‌ قه‌ول ده‌ده‌ین که‌ هه‌موو حازرین له‌ ڕێی نیشتماندا بمرین..... "

ڕۆژنامه‌ی کوردستان ژماره‌ی 49، شه‌مۆ 4ی جۆزه‌ردانی 1325 [ی هه‌تاوی] / 23ی مه‌ی 1946ی زایینی

"ئاگاداری

به‌ هۆی ئه‌و نووسراوه‌ به‌ ته‌واوی وه‌زاڕه‌تخانه‌کانی حکوومه‌تی میللی کوردستان ڕاده‌گه‌یه‌ندرێت که‌ له‌وه‌ی دوا هه‌ر دانان و لابردنێک و ته‌شویق و ته‌وبیخێک و یا هه‌ر قه‌ده‌م و ڕێوشوێنێکی که‌ بۆ پێشکه‌وتنی حکوومه‌تی کوردستان و هه‌ر پێش هاتێکی که‌ ڕوو بدا ده‌بێ فه‌وری بۆ ئیداره‌ی ئینتیشارات و ته‌بلیغات ( شوعبه‌ی ستاسیۆنی ڕادیۆی ) بنێردرێ تا له‌ پاش بڵاوکردنه‌وه‌ له‌ ستاسیۆندا له‌ ڕۆژنامه‌شدا ده‌رج بکرێ.

مودیر کولی ئینتیشارات و ته‌بلیغاتی کوردستان
سه‌دیق حه‌یده‌ری


ڕۆژنامه‌ی کوردستان ژماره‌ 57، چوارشه‌مۆ 22ی جۆزه‌ردانی 1325 [ ی هه‌تاوی ] / 13ی ژووه‌نی 1946ی زایینی

" له‌م ڕۆژه‌ دا واجیباتی میلله‌ت چییه‌ ؟!

له‌ دوای سه‌دها ساڵ ئیستیعمار و ژێرده‌سته‌یی، میلله‌تی کوردی نه‌جیب هه‌ستی به‌وه‌ کرد که‌ پیرۆزترین ڕیگا بۆ ڕزگاربوون، بۆ تام کردنی میوه‌ی ئازادی، بۆ ته‌ئمین کردنی ئاسووده‌گی پشتاوپشتی نه‌ته‌وه‌ی کورد ئه‌و کۆبوونه‌وه‌ به‌شه‌ڕه‌فه‌یه‌، ئه‌و پشتی یه‌کتری گرتنه‌یه‌ که‌ ئه‌وڕۆ هه‌موو فه‌ردێکی میلله‌تی کوردی، سه‌ردار و عه‌شیره‌ت و ئاغایان ، مه‌لا و شێخانی با شه‌هامه‌ت، شارستانی و دێهاتی بازوو ئاسنین به‌ بێ جیاوازی په‌یمانی یه‌ک دڵی و مه‌حو بوونه‌وه‌یان داوه‌ بۆ پاراستنی ئاڵای موقه‌ده‌سی کوردستان و ده‌وڵه‌تی کوردی تازه‌ له‌دایک بوو.
بێ گومان ئه‌وڕۆ ده‌بێ هه‌موو فه‌ردێک بزانێت که‌ ده‌وڵه‌تی میللی کوردستان له‌ میلله‌ت و بۆ میلله‌ت هاتۆته‌ جێ و به‌ هه‌موو دڵێکییه‌وه‌ و به‌ هه‌موو توانایه‌کییه‌وه‌ هه‌وڵی ئاسووده‌گی ته‌واوی ئه‌فڕادی میله‌تییه‌تی.وه‌لی مه‌ته‌ڵێکی کوردی هه‌یه‌ ده‌ڵێت: " کاڵا له‌ قه‌د باڵایه‌". ئه‌و ڕۆ که‌ مانگی په‌نجه‌مه‌ که‌ به‌ سه‌ر دامه‌زراندنی ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ کۆرپه‌یه‌ دا تێپه‌ڕ بووه‌، ئه‌گه‌ر هێندێک ورد بینه‌وه‌ ده‌بینین ئه‌و کوردستانه‌ ئازاده‌ له‌ هه‌موو ڕوویه‌که‌وه‌ پێشڕه‌فتێکی ده‌توانین بڵێین ده‌ساڵانه‌ی کردووه‌.بۆ پاراستنی کوردستانی ئازاد، بۆ ڕزگار کردنی برایانی کوردی ده‌ستووپێ زنجیرکراوی ئیستیعمار و دیکتاتۆری ته‌انی تا 15000 سواری چابوکی با شه‌هامه‌تی کورد به‌ هه‌موو ئه‌سبابێکی جه‌نگی خۆیانه‌وه‌ کۆ بکاته‌وه‌ و به‌رامبه‌ر دوژمنی خوێن خۆر ڕاوه‌ستن و به‌ گیانێکی ئاسنینه‌وه‌ دیفاع له‌ شه‌ڕه‌فی کوردستان بکه‌ن.
ئه‌و میلله‌ته‌ی که‌ به‌ ئیشاره‌یه‌کی ده‌وڵه‌تی کوردستان بتوانێ خۆی حازرکا بۆ گیان به‌خت کردن له‌ رێی نیشتمان دا وا ده‌زانین هه‌موو ته‌رحه‌ شتێکی دیکه‌ی لا سه‌هله‌ که‌ له‌و ڕێگایه‌ دا سه‌رفی کا. له‌ گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا ئه‌وڕۆ ده‌وڵه‌تی کوردستان مخارجی ئه‌و هه‌موو برا با شه‌هامه‌تانه‌ی گرتۆته‌ ئه‌ستۆی خۆی.ئایا هیچ وه‌ختێک که‌س له‌ خۆی نه‌پرسیوه‌ ده‌وڵه‌تێکی وا تازه‌ دروستکراو چۆن ده‌توانێ مخارجی ئه‌م هه‌موو له‌شکره‌ بکا؟ ئه‌گه‌ر ئه‌م پرسه‌ هه‌موو ده‌مێک هه‌موو که‌سێک له‌ خۆی بکردایه‌. پێمان وایه‌ ئه‌وڕۆکه‌ ئیداراتی ده‌وڵه‌تی کوردستان جێگای نه‌ده‌ما که‌ ئه‌و پووڵ و کۆمه‌گه‌ی که‌ میلله‌ت ده‌به‌خشێ تیا دا بنێ، به‌ڵکوو خیابانه‌کانیش پڕ ده‌بوو له‌ کۆمه‌ک له‌ میلله‌ته‌وه‌ بۆ ده‌وڵه‌ت. وه‌لی موته‌ئه‌سیفانه‌ سه‌هله‌ ئه‌و فکر کردنه‌وه‌یه‌ که‌ حه‌تتا جووته‌ گۆره‌ییه‌کیشان به‌ ناوی کۆمه‌ک به‌ برایانی خۆیان نه‌به‌خشیوه‌،به‌ڵکوو ئه‌وڕۆ هه‌ندێک له‌ ئاغایان تاک تاک وبه‌ کۆمه‌ڵ ئیداراتی ده‌وڵه‌تی خۆیان به‌ موراجه‌عات بۆ پووڵی تووتن ماندوو کردووه‌، ئه‌وه‌ش سه‌هله‌ به‌ڵکوو هێندێکیان سوور له‌ پێش چاویانه‌ تووتنه‌که‌یان له‌ ئه‌نبار دایه‌، ژێشتا هه‌ر هاواری پووڵیانه‌. زۆر جێی ته‌عه‌جوبه‌ ئه‌و ئاغایانه‌ ئه‌وه‌نده‌ زوو په‌یمانه‌که‌ی خۆیان له‌ بیر بچێ ؟ که‌لیمه‌ی : " حازرم به‌ ماڵ و روح خزمه‌تی کوردستان بکه‌م و خه‌یانه‌تی پێ ناکه‌م" ئایا مه‌عنای چی ؟ مه‌عنای ئه‌وه‌یه‌ که‌ به‌ بێ بیرکردنه‌وه‌ له‌ مه‌عنای ئازادیخواهی هه‌رکه‌سه‌ کڵاو فڕانی بۆ خۆی بکا. زۆر جێی ته‌ئه‌سوفه‌.
برایانی خۆشه‌ویست: له‌ لای هه‌موومان ئاشکرایه‌ که‌ حه‌زره‌تی پێشه‌وای موعه‌زه‌م و ڕه‌هبه‌ری خۆشه‌ویستی کوردستان چ هه‌وڵ و کۆششێکی له‌ ڕێگای فرۆشتنی ئه‌و توتنه‌ دا کرد.هه‌تتا به‌ هێزی فکری حه‌کیمانه‌ی خۆی توانی که‌ به‌ هۆی فرۆشتنی ئه‌و توتنهوه‌ هه‌ندێک پووڵ بۆ ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ و بۆ ئه‌و میلله‌ته‌ په‌یدا بکا. ئه‌وڕۆش ده‌وڵه‌تی کوردی میلله‌تی له‌ بیر نه‌کردووه‌ و توانیویه‌تی ده‌ستی کۆمه‌گی بۆ درێژ بکا و میلله‌ت له‌و پووڵه‌ بێ به‌ش نه‌کا. وه‌لی ئه‌وڕۆ که‌لیمه‌ی ئازادی پاراستن، ئاڵای موقه‌ده‌سی کوردستان به‌ بڵیندی ڕاگرتن، که‌ مه‌نزووری هه‌موو فه‌ردێکه‌ واجبترین کاره‌. ئایا ئه‌گه‌ر هه‌موو فه‌ردێک له‌ میلله‌تی کوردی خاوه‌نی گه‌نجی قاڕوون بێت، ئه‌گه‌ر سبه‌ینێ دوژمنی به‌دفه‌ڕ و موسته‌بید به‌ سه‌ریا زاڵ بێ سه‌هله‌ ئه‌و گه‌نجه‌ی، شه‌ڕه‌ف و عیرز و نامووسیشی پایمال نابێ؟ واجبی شه‌رح نییه‌، هه‌ر شه‌ش ساڵ له‌مه‌وبه‌ر بێننه‌وه‌ پێش چاوتان به‌ ده‌م و به‌دڵ جواب ده‌ده‌نه‌وه‌ ده‌ڵێن به‌ڵێ. به‌ڵام ئاخ! جه‌هاله‌ت، داخ جه‌هاله‌ت. به‌دبه‌ختی کورد له‌وه‌دایه‌ که‌ به‌سه‌رهاتی دوێنێی ئه‌وڕۆ له‌ بیر ده‌چێته‌وه‌.
برایانی خۆشه‌ویست ؛ وا ده‌زانم ئه‌گه‌ر هه‌ر یه‌کێک له‌ ئێوه‌ که‌ به‌یانیان له‌ خه‌و هه‌ڵده‌سێ بێ گومان چاوی به‌ بینینی برایه‌کی بارزانی هه‌لدێ، ئه‌گه‌ر به‌سه‌رهاتی ژێر ده‌سته‌یی و ئیستیعماریان له‌ بیر ده‌چێ، خۆ ئه‌و برا ڕه‌شیدانه‌ هه‌ر یه‌که‌ ده‌توانن نموونه‌ی ناحه‌زی دوژمن بێننه‌ پێش چاوتان، له‌وڵاتی خۆیاندا، له‌ ماڵه‌ خۆیاندا ئاسووده‌ و ڕه‌حه‌ت وازیان لێ نه‌هێنان و له‌ چله‌ی زستان دا تووشی ده‌ردی سه‌ری و موهاجه‌ره‌تیان کردن به‌ سه‌ده‌هایان له‌ بێ خۆراکی و بێ به‌رگی و بێ جێییدا لاشه‌ی پیرۆزیان چووه‌ ژێر خاک، له‌ گه‌ڵ ئه‌وه‌شدا هه‌موو به‌ چاوی خۆتان ده‌بینن ئه‌وڕۆ هیچ ئه‌و به‌سه‌رهاتانه‌یان مه‌نزوور نییه‌ و له‌ پێشه‌وه‌ به‌ره‌و سینگی دوژمن ڕاوه‌ستاون و وه‌ک شێر دیفاع له‌ کوردستانی ئازاد ده‌که‌ن.که‌چی هێندێک له‌ ئاغایانی مه‌ش شه‌ڕی پووڵیانه‌.با وریا ببنه‌وه‌ ئازادیمان گه‌نجیننێکه‌ بۆ هه‌موو فه‌ردێک.مه‌حو بوونه‌وه‌مان سه‌هله‌،فه‌وتی ماڵ، فه‌وتی گیانی هه‌موو میلله‌تی کورده‌.ئه‌وڕۆ ته‌واوی ده‌وڵه‌ت و میلله‌تانی دونیا چاوی بڕیوه‌ته‌ ئه‌م پارچه‌ کوردستانه‌ ئازاده‌. دوژمن له‌ ڕێی چه‌وت و خوار و جێچ ته‌عقیب کردنی بۆمان ده‌کاته‌ ده‌هۆڵی ئاوازی ناحه‌زی خۆی، دۆستیش پێی دڵگیر ده‌بێ .ئه‌ی برایان کاری ئینسانی دوژمنانمان سست ده‌کا، دۆستمان زیاد ده‌کا.ئومێده‌وارین که‌ هه‌موو فه‌ردێک له‌ ئه‌فڕادی میلله‌ت له‌و ڕۆژه‌ووه‌ به‌ تێبینێکی به‌ نرخه‌وه‌، به‌ گیانێکی نیشتمانپه‌روه‌ری ڕاسته‌وه‌ ڕێگای ڕاست بگرێ و پشت گیری ده‌وڵوتی موعه‌زه‌می کوردستان بکا.چونکی ده‌بێ له‌ لاتان یه‌قین بێت ئاسووده‌گیتان له‌ ژێر سێبه‌ری ئازادی دا ده‌پارێزرێ، بۆ پێشه‌وه‌ بۆ کۆمه‌ک، بۆ هه‌وڵ و کۆشش. بژی میلله‌تی با شه‌هامه‌ت و ئازادیخوآه.

له‌ لایه‌ن وه‌زاڕه‌تی ته‌بلیغات

۱۳۸۷ اردیبهشت ۵, پنجشنبه

مایۆر(سه‌رلک) خه‌یروڵا عه‌بدولکه‌ریم له‌ ئه‌فسه‌رانی کۆماری کوردستان



مایۆر [ سه‌رلک ] خه‌یروڵا عه‌بدولکه‌ریم له‌ ئه‌فسه‌رانی کۆماری کوردستان

ڕۆژنامه‌ی کوردستان ژماره‌ی 51، چوارشه‌مۆ 8ی جۆزه‌ردانی 1325[ی هه‌تاوی] / 29ی مه‌ی 1946

ئیعتای ده‌ره‌جه‌


له‌ نه‌تیجه‌ی له‌خۆڕابردوویی و خۆ فیداکردن بۆ حیفزی ئازادیی نیشتمان له‌ مه‌رحه‌له‌ی ئه‌وه‌ڵ دا و له‌ پاشانیش له‌ سه‌ر ته‌قازای ژه‌نه‌ڕال مسته‌فا بارزانی به‌رامبه‌ر به‌ ئه‌مری پێشه‌وای موعه‌زه‌م ئه‌و برا خۆشه‌ویست و به‌رزانه‌ی بارزانی به‌و ده‌ره‌جانه‌ی خواره‌وه‌:
ئاغای عێزه‌ت عه‌بدولعه‌زیز، میرحاج ئه‌حمه‌د ، مسته‌فا خۆشناو ، به‌کر عه‌بدولکه‌ریم به‌ ده‌ره‌جه‌ی پۆدپۆڵکۆڤنیک یه‌عنی( ناییب سه‌رهه‌نگ) ، نووری ئه‌حمه‌د ته‌ها، خه‌یروڵا عه‌بدولکه‌ریم و جه‌لال ئه‌مین مه‌حموود به‌ ده‌ره‌جه‌ی مایۆری یه‌عنی ( سه‌رگورد )، عه‌بدولره‌حمان ته‌ییب موفتی و محه‌مه‌د مه‌حموود به‌ ده‌ره‌جه‌ی کاپیتانی یانی ( سه‌روانی ) له‌ لایه‌ن وه‌زیری به‌رزی هێزی کوردستان به‌ هۆی ئه‌حکامات موفته‌خه‌ر کران و پێیان ئیبلاغ کرا.

تێبینی : ئه‌م وێنه‌ی له‌ زۆر سه‌رچاوه‌ی سه‌باره‌ت به‌ کۆماری کوردستان دا بڵاو کراوه‌ته‌وه‌

مایۆر(سه‌رلک) جه‌ێ

خه‌لیلی خوسره‌وی سه‌رۆکی کاری کوردستان



خه‌لیلی خوسره‌وی وه‌زیری کاری حکوومه‌تی کۆماری کوردستان

کوردستان، ژماره‌ی 85، پێنجشه‌مۆ 21ی خه‌رمانانی 1325 [ی هه‌تاوی]/ 12ی سێپتامبری 1946

خولاسه‌ی نوتقی ئاغای خه‌لیلی خوسره‌وی سه‌رۆکی کاری کوردستان
به‌ وه‌سیله‌ی ڕادیۆی شه‌وی 11/ 6 / 1325

با وێگڕا هه‌وڵ ده‌ین

هاونیشتمانان
له‌ دوای ساڵانی درێژ ژێرده‌ستی، وێسته‌که‌ به‌ یه‌گانه‌ ئاواتی کۆن و نوێمان که‌ ئازادی و دێمۆکڕاسییه‌ موه‌فه‌ق بووین. کاروباری حکوومه‌تی بۆ خۆمان و به‌ زمانی خۆمان ئیداره‌ ده‌که‌ین و له‌ ته‌واوی ده‌ستگای حکوومه‌تی دا کورده‌کان خه‌ریکی کارن.
جا پێویسته‌ زۆر به‌ شانازی قۆڵی پیاوه‌تی هه‌ڵماڵین و بێینه‌ مه‌یدانی عه‌مه‌ل و کار کردن. تا به‌و هۆیه‌ به‌ دونیا و به‌ تایبه‌تی به‌ دوژمنانی ئازادی بڵێین که‌ ئێمه‌ ده‌توانین له‌ ئازادی و دێمۆکڕاسی ئیستیفاده‌ بکه‌ین.
ئه‌وا له‌ سایه‌ی خودا و پشتیوانی ده‌وڵه‌ته‌ ئازادی خوایه‌کان و فیداکاری و بیری ڕاستی ڕه‌هبه‌ر و پێشه‌وای گه‌وره‌ و هه‌وڵ و کۆششتی برا کورده‌کان ڕۆژ به‌ ڕۆژ به‌ ته‌ره‌قییاتێکی عه‌زیم نایل ده‌بین.
چلونه‌تی کوردستانێ ده‌گه‌ڵ پێنج ساڵ له‌وه‌ی پێش بێببه‌ پێش چاو، هه‌موو که‌س حه‌تتا دوژمنیش ته‌سدیق ده‌کا که‌ باوجوودی که‌م وه‌سائیلی و نه‌داری له‌ عه‌رزی تا ئاسمان وه‌زعی کوردستان گۆڕاوه‌ و پێش که‌وتووه‌.
هێزی میللی، ڕۆژنامه‌، چاپخانه‌، شاره‌وانی، شاره‌داری ، ستاسیۆنی ڕادیۆ، فه‌رهه‌نگ، که‌شاوه‌رزی و تراکتۆر و هه‌زاران هه‌زار ته‌ره‌قییاتی دی که‌ که‌س به‌ خه‌ونیش نه‌یبیستبوو.
براکان زۆر زۆر به‌ پێویست ده‌زانم که‌ لێره‌ دا له‌ جه‌نابی ژه‌نه‌ڕاڵ محه‌مه‌د حوسێن خان سه‌یفی قازی ئیزهاری سوپاس و ته‌شه‌کور بکه‌م که‌ شه‌و و ڕۆژ بۆ ئیسلاحاتی کوردستان و به‌ تایبه‌تی بۆ نه‌زافه‌ت و ته‌عمیری شاری بێ وچان هه‌وڵ ده‌دا.واجبه‌ هه‌موو که‌س یاریده‌ی بدا تا ئینشائه‌ڵا ئه‌و ئیسلاحاته‌ی که‌ مه‌نزووری فه‌رمانداری ئازادیخوامانه‌ زۆر زوو و باشتر جێ به‌ جێ [ چه‌ند وشه‌ که‌وتووه‌ ] .... له‌ هه‌وه‌ڵدا چاوه‌نۆڕی بوون پێک نه‌هات. نه‌ته‌وه‌ی کورد ئه‌وڕۆ له‌ ئاغا تا شوان و ده‌وڵه‌مه‌ند و هه‌ژار وێکڕا بێ درۆ و ده‌له‌سه‌ بۆ قایم کردنی ئازادی و په‌ره‌سه‌ندنی دێمۆکڕاسی تێده‌کۆشن و به‌ کوێرایی چاوی دوژمنان وێکرا هه‌وڵ ده‌ده‌ن دووبه‌ره‌کێکی که‌ ده‌وڵه‌ته‌ ئیرتیجاعێکان ده‌یانه‌ویست له‌ نێو کورده‌واریدا بڵاوی که‌نه‌وه‌ هه‌مووی هه‌رز ده‌رچوو و نه‌ی توانی سه‌نگه‌ری ئیتیحادی کورد داڕووشێنێ.
به‌رقه‌رار بێ یه‌که‌تی کوردستان!
جا که‌وایه‌ ،روئه‌سایی به‌ نامووس، ئاغایانی عه‌شایر، مه‌ئمووره‌کانی حکوومه‌تی میللی،دێهاتی و شارستانی با زیاتر سه‌عی بکه‌ین ، با زیاتر فیداکاری بکه‌ین.
بۆ پێشه‌وه‌ بۆ ڕزگاری براکانمان، بۆ پێشه‌وه‌ بۆ ڕاگرتنی ئازادی و دێمۆکڕاسی، بۆ پێشه‌وه‌ بۆ ئیجرای ده‌ستووراتی پێشه‌وای مه‌حبووبمان.زیندوو و به‌رقه‌رار بێ پێشه‌وای گه‌وره‌مان

تێبنی : ئه‌م وێنه‌یه‌ له‌ ژماره‌ی 85ی ڕۆژنامه‌ی کوردستان, 21ی خه‌رمانانی 1325ی هه‌تاویییدا چاپ کراوه‌.

۱۳۸۷ اردیبهشت ۳, سه‌شنبه

سه‌ید پیره‌ی نیزامی سه‌رۆکی شاره‌وانی ناوه‌ندی کۆماری کوردستان



سه‌ید پیره‌ی نیزامی سه‌رۆکی شاره‌وانی [پۆلیس] ناوه‌ندی کۆماری کوردستان



له‌ ڕاسته‌وه‌ بۆچه‌پ : سه‌ید خدری [ پیره‌] نیزامی ، سه‌ید خدری قوڕه‌یشی ، مه‌ولوودی ویقاری [مه‌ولوودی حه‌مامچی]، ، محه‌مه‌د ڕه‌سووڵی ناڵبه‌ندی، سه‌ید ڕه‌حیمی نیزامی ، ساڵی 1322 ی هه‌تاوی

تێبینی : وێنه‌ی یه‌که‌م به‌ سپاسه‌وه‌ له‌ یه‌کێک له‌ کاره‌کانی لێکۆله‌ره‌وه‌ی کورد سه‌ید محه‌مه‌دی سه‌مه‌دی ‌. وێنه‌ی دووه‌م به‌ سپاسه‌وه‌ له‌ لاپه‌ڕه‌ی که‌ونه‌ نیشتمانی گۆواری "مهاباد" که‌ له‌ لایه‌ن فه‌ره‌یدوونی حه‌کیم زاده‌وه‌ ئاماده‌ ده‌کرێ ، ژماره‌ی 84 ، مارسی 2008 وه‌رگیراوه‌. سه‌ید محه‌مه‌دی سه‌مه‌دیش که‌ئه‌و وێنه‌یه‌ی بڵاو کردووه‌ته‌وه‌ ده‌نووسێ" ئه‌و وێنه‌یه‌ی سه‌ید پیره‌ له‌ گه‌ڵ هێندێک له‌ دۆستانی به‌ر له‌ مانگی خه‌رمانانی ساڵی 1320ی هه‌تاوی هه‌ڵگیراوه‌. به‌ پێی ئاگادارییه‌ک که‌ گۆواری مهاباد له‌ ژێر وێنه‌که‌ی نووسیوه‌ سه‌ید پیره‌ی نیزامی له‌ به‌فرانباری ساڵی 1352ی هه‌تاوی له‌ ته‌مه‌نی 60 ساڵی دا له‌ مهاباد ماڵاوایی له‌ ژیان کردووه‌.

ڕۆژنامه‌ی کوردستان ژماره‌ 22 ، دووشه‌مۆ 13ی ڕه‌شه‌مه‌ی 1324 [ی هه‌تاوی]/ 4ی مارسی 1946ی زایینی

شاره‌وانی

شاره‌وانی ئیدارێکه‌ ڕاگری ئاسووده‌یی خه‌ڵکی و ئه‌منییه‌تی نێو شاره‌. ماڵ و نامووسی خه‌ڵکی ده‌ده‌ست شاره‌وانیدایه‌ یانی شاره‌وانی پێی ئه‌سپێردراوه‌ که‌ به‌ ڕۆژ ئه‌م دوو گه‌وهه‌ری ژیانی خه‌ڵکییه‌ له‌ ده‌ستدرێژی ده‌ست درێژان و ته‌به‌هکاران و به‌ شه‌و له‌ پارێزی دزان و نا به‌کاران بپارێزێ، له‌ کاتێکدا ماڵ و منداڵی خه‌ڵکی ده‌ تاریکایی شه‌وێدا ده‌ خه‌وی خۆش ڕۆده‌چن پاسه‌وانی شاره‌وانی ده‌ کووچه‌ و کۆڵان و قوژبناندا له‌ دزان و نائه‌هلان هه‌ست ڕاده‌گرێ، به‌ هومێدی پاسه‌وانی شاره‌وانییه‌ شه‌وێ که‌ خه‌ڵک ده‌نوون ماڵی خۆیان بێ سه‌رپه‌رست به‌ جێ دێڵن. کاربه‌ده‌ست و پاسه‌وانی شاره‌وانی وه‌کوو له‌ دونیای موته‌مه‌دین دا دابه‌ ده‌بێ له‌ پاکان و دینخاوێنانی مه‌ردوم هه‌ڵده‌بژێردێن و زۆر به‌ گه‌وره‌ ته‌ماشا بکرێن.
ڕۆژی 10-12-1324 ئه‌من که‌ نووسه‌ری ئه‌م وتاره‌م بۆ سه‌ردان چوومه‌ ئیداره‌ی شاره‌وانی کوردستان که‌ ئیدارێکی تازه‌ دانراوه‌، ویستم له‌ چلۆنایه‌تی ئه‌م ئیداره‌ که‌ نیگه‌هبانی ماڵ و نامووسی هه‌موو که‌سه‌ ئیتیلاعات وه‌ چه‌نگ بێنم، ده‌رو ژووری هه‌موو وه‌تاغه‌کان گه‌ڕام، له‌م کاته‌دا تاڵان و بڕۆی عه‌سری پیاوی خوێنخۆر و خوێنمژ و خوێنڕێژم وه‌بیرهاته‌وه‌ که‌ ده‌و ده‌وره‌ دا کۆمه‌ڵێک له‌ تریاک کێشان و ئاره‌ق خۆران و دز و جه‌ردان کۆ ده‌بوونه‌وه‌ چه‌ند وه‌تا‌غ به‌ ئه‌نواعی زینه‌ت که‌ هه‌مووی خوێنی خه‌ڵکی بوو دارودیواری ڕه‌نگاندبوو ، ڕازابوونه‌وه‌ و نائه‌هلان و ڕێگران به‌ نێوت کاربه‌ده‌ست تێیدا دانیشتبوون و گه‌لێک له‌ ده‌ڵاڵان و خه‌ڵکناسانی بوومی که‌ له‌ وان زۆر خه‌راپتر بوون ده‌وره‌یان دابوون، له‌ هه‌ر وه‌تاغێکدا کاغه‌ز و په‌روه‌نده‌ و پووشه‌ به‌ تۆن هه‌ڵدرابووه‌وه‌ پۆل پۆل توجاڕ، که‌سه‌به‌، ڕوحانیان، مه‌زنانی کوردستانیان بۆ ئه‌و قه‌سابخانه‌ ڕاده‌کێشا تووشی جه‌ریمه‌،لێدان، سووکایه‌تییان ده‌کردن. بۆچی وا بوو ؟
چونکوو له‌و عه‌سره‌ نامباره‌که‌ دا له‌ شا ڕابگره‌ تا وه‌زیر و له‌ وه‌زیر ڕا تا کاربه‌ده‌ستێکی چکۆڵه‌ هه‌موو بۆ قازانجی خۆیان کاریان ده‌کرد و هه‌موو ده‌مێ له‌ پارێز دابوون که‌ چلۆن که‌سێک وه‌چه‌نگ بێنن و درۆیه‌کی بۆ هه‌ڵبه‌ستن و یا به‌ نێوێکی دی بیگرن. تێکڕا شه‌ریکی دز و ڕه‌فیقی قافله‌ بوون. پیاوی زۆر گوناهکار به‌ پووڵێکی که‌م خه‌ڵاسی ده‌هات، ئه‌گه‌ر به‌ ڕێکه‌وت به‌ندی گوناهکارێکیان توند کردبایه‌ بۆ ئه‌وه‌ بوو پووڵیان پێوه‌ شک ده‌برد و ده‌یانه‌ویست تا بگونجێ پتری لێ بستێنن.
ده‌گه‌ڵ بوونی ئیداره‌ی شاره‌وانی و ئه‌منییه‌ و هه‌نگ که‌ ڕووی هه‌م نیزیکه‌ی چوارهه‌زار نه‌فه‌ر خاوه‌ن ئه‌سله‌حه‌ که‌ گشت ته‌نیا بۆ ڕاگرتنی ئه‌منییه‌ت و پاسه‌وانی میلله‌ت ڕاگیرابوون دیسان نه‌یان ده‌توانی ده‌ خودی شاریش دا پێش به‌ دزی و ماڵ بڕین بگرن، چونکوو خوو و ڕه‌وشیان به‌ جارێ فاسد ببوو ، باوه‌ڕیان به‌ ته‌واوه‌تی له‌ سه‌ر دزین و تریاک کێشان و ئاره‌ق خواردنه‌وه‌ کۆ ببووه‌وه‌، شه‌رافه‌ت، دین و ئینسانییه‌ت له‌م بێ شه‌ره‌فانه‌دا به‌ جارێ باری کردبوو و پووڵپه‌ره‌ستییان به‌ ده‌رجێک بوو که‌ له‌ په‌نابادێکیش گیر بوون و ئه‌نجامی وه‌زیفه‌ ده‌و عه‌سره‌ گڵاوه‌ دا ته‌نیا کاغه‌زپه‌ڕین و کاغه‌زبازی بۆ چکۆڵه‌ترین کاری به‌ قازانجی جامیعه‌ و فه‌رد به‌ جێ نه‌ده‌هات.میلله‌ت به‌ ته‌واوی په‌رێشان و سه‌رلێشێواو بوو، ڕێی ڕزگاری بۆ جێگایه‌ک نه‌ده‌برد و هێندێک سه‌ری ناهومێدیان به‌ردابۆوه‌ و ته‌سلیمی قه‌زا و قه‌ده‌ر بوون و بڕێکیش له‌ به‌یندا مابوونه‌وه‌ و چاوه‌نۆری کولاوکه‌یه‌کی ده‌رفه‌ت بوون که‌ لێرا ڕزگار بن.

له‌ شاره‌وانی کوردستان چم دیت ؟

ده‌ر و ژووری شاره‌وانیم ده‌ غایه‌تی نه‌زافه‌ت و ساده‌گی دا دیت و کاربه‌ده‌سته‌کان و پاسه‌وانه‌کان بێ فه‌رق و جودایه‌تی به‌ وه‌خت و بێ وه‌خت خه‌ریکی کارن. دیسیپلین به‌ ته‌واوی مانا به‌رقه‌راره‌. له‌ وه‌تاغه‌کان دا چه‌ند مێز دانرابوون و هه‌ر یه‌که‌ بێجگه‌له‌ ده‌وات و قه‌ڵه‌م یه‌ک دوو په‌روه‌نده‌یان له‌ سه‌ر بوو. له‌ ماوه‌ی نیو سات دانیشتندا دوو سێ که‌س هاتنه‌ ئیداره‌ دیاربوو کاریان بووه‌ و شاره‌وانی بۆی پێک هێناون.کاره‌کان گه‌لێکیش موهیم بوون که‌ له‌ ده‌وره‌ی تاریکیدا یا جێبه‌جێ نه‌ ده‌بوون یا پاش پێنج ساڵ هاتوو چوو و دوو موقابیل خه‌رج پێک ده‌هات.
وا دیاری ده‌دا که‌ له‌م ئیداره‌ دا بێجگه‌له‌ کاری زه‌رووری کاغه‌زبازی نه‌بووته‌ داب، کاری زل زۆر به‌ هاسانی جێ به‌ جێ ده‌بێ، چونکوو هه‌موو شتێ له‌ ڕووی حه‌ق و حه‌قیقه‌ته‌وه‌ یه‌، که‌س گله‌یی نییه‌ و هه‌موو که‌س بۆ ئه‌وان فه‌رمانبه‌رداره‌. سه‌رۆکی شاره‌وانی ئاغای سه‌ید خزر ( سه‌ید پیره‌ ) یه‌. ئه‌م ئاغایه‌ سێ ساڵه‌ کاربه‌ده‌ستی ئه‌منییه‌تی مهاباده‌ و له‌ ده‌وره‌ی چه‌ند ساڵ کاربه‌ده‌ستی ویدا کاری ناحه‌ز نه‌قه‌وماوه‌. و ئێستاش خۆی و ته‌واوی هاوکاره‌کانی له‌ ڕووی وه‌زیفه‌ ناسییه‌وه‌ به‌ شه‌و و ڕۆژ بێجگه‌له‌ ساتی خه‌و و ئیستراحه‌ت بێ وچان خه‌ریکی پێک هێنانی کارو باری خه‌ڵکین و هه‌موو شایسته‌ی قه‌درزانین. له‌ حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان ده‌خوازین له‌ لابردنی ناته‌واوی ئه‌م ئیداره‌ که‌ سه‌رچاوه‌ی ژیانی خه‌ڵکییه‌ له‌وه‌ی زیاتر چاوه‌نۆڕی بفه‌رموون و کاربه‌ده‌ستانی شاره‌وانیش له‌ پێشکه‌وتنی کاروباری ئیداری، ئینتیزامات، پێک هێنانی کاری خه‌ڵکی له‌ ڕووی ڕاستی و حه‌قانییه‌ت، ڕاگرتنی ئه‌منییه‌ت، حوسنی ئه‌خلاق، ڕێو شوێنی چاک، موراعاتی ئینتیزامات و دیسیپلین له‌وه‌ی که‌ هه‌یه‌ زیاتر ته‌وه‌جوه بکه‌ن و بزانن : که‌ به‌شه‌ر گیاندارێکی موعجیزه‌یه‌ و ده‌توانێ له‌ هه‌موو کارێک دا ئیعجاز بنوێنێ و له‌ هه‌موو لکه‌کانی شاره‌وانی کوردستانیشمان ده‌وێ که‌ ڕه‌فتار و کرداری شاره‌وانی ناوه‌ندی بکه‌نه‌ سه‌رمه‌شقی بزووتنه‌وه‌ و کارو باری خۆیان.
سه‌یید محه‌مه‌د حه‌میدی


ڕۆژنامه‌ی کوردستان ژماره‌ی 24، چوارشه‌مۆ 22ی ڕيشه‌مه‌ی 1324ی هه‌تاوی/ 13ی مارسی 1946

نامه‌ی سه‌ید پیره‌ی نیزامی سه‌رۆکی شاره‌وانی [ پۆلیس ] کوردستان

" مودیری خۆشه‌ویستی ڕۆژنامه‌ی کوردستان

ڕۆژنامه‌ی کوردستان که‌ ئه‌ستێره‌ی خۆشبه‌ختی و ڕۆژی هاتی نه‌ته‌وه‌ی کورده‌ و بۆته‌ مایه‌ی ڕووناکی بیری نیشتمانپه‌روه‌رانی کوردستان و برووسکه‌ی ئه‌و ئه‌ستێره‌ و ڕووناکی ئه‌و ڕۆژه‌ ته‌واوی نه‌ته‌وه‌ی کوردی له‌خه‌وی غه‌فڵه‌ت ڕاپه‌ڕاندووه‌ و بۆ داوای حه‌قی میللی خۆیان به‌ وه‌سیله‌ی ئه‌و ڕۆژنامه‌ به‌ڕێزه‌ مله‌ ده‌که‌ن به‌ تایبه‌تی که‌ چاومان به‌ ژماره‌ 22ی ڕۆژنامه‌ی کوردستان که‌وت که‌ به‌ درێژی باسی له‌ پێک هێنانی کاری شاره‌وانی و چاکی کاربه‌ده‌ستانی ئه‌و ئیداره‌ کردووه‌ سوپاستان لێده‌که‌ین. هه‌ڵبه‌ته‌ ته‌واوی ئه‌فرادی کورد له‌ هه‌موو کاتێکدا بۆ پێشکه‌وتن و سه‌رکه‌وتنی ئارمانی میللی تا سنووری ئیمکان تێده‌کۆشین و کاربه‌ده‌ستانی شاره‌وانی ئه‌نجامی کاریان لا وایه‌ وه‌زیفێکی ویجدانی و میللی یه‌ بۆ پێک هێنانی ئه‌و کاره‌ وه‌ ئه‌منییه‌تی ناو شار وه‌ ڕێک و پێک کردنی هه‌ڵسووڕانی کاری کوردستان به‌ گیان و دڵ حازرن له‌ ژێر سێبه‌ری پێشه‌وای موعه‌زه‌می کوردستاندا چاکتر هه‌ڵسووڕێ. هه‌ویامان وایه‌ ئه‌و نووسراوه‌ی که‌ له‌ جوابی ژماره‌ 22 به‌رواری 24.12.13 دا نووسراوه‌ له‌ ڕۆژنامه‌ی به‌رز دا چاپی بفه‌رموون و له‌ خاتمه‌ی ئه‌و نووسراوه‌ دا ده‌ڵێم، بژی به‌ ژیانێکی ئه‌به‌د سه‌رۆکی کورد و کوردستانی مه‌زن.
سه‌رۆکی شاره‌وانی کوردستان _ نیزامی

ڕۆژنامه‌ی کوردستان ژماره‌ی 59، دووشه‌مۆ 27ی جۆزه‌ردانی 1325 [ی هه‌تاوی ] / 18ی ژوه‌نی 1946
" پێ ڕاگه‌یشتن به‌ شاره‌وانی

چه‌ند ڕۆژ له‌مه‌وبه‌ر حه‌زره‌تی پێشه‌وای کوردستان پێش نیوه‌ڕو ته‌شریفی بۆ پێڕاگه‌یشتن چوو بووه‌ ئیداره‌ی شاره‌وانی له‌ کاتێکدا که‌ هه‌موو کارمه‌نده‌کان له‌ سه‌ر کار ده‌بن ئاغای ڕه‌سووڵی کوردپوور به‌ پێشوازه‌وه‌ دێ و چلۆنه‌تی شاره‌وانی عه‌رز ده‌کا و له‌ خدمه‌تیدا هه‌موو وه‌تاغه‌کان ده‌گه‌ڕێ و به‌ دوستاخانه‌ و دوستاخان ڕاده‌گا و ئه‌مری ئازادی شه‌ش که‌س له‌ دوستاخه‌کان سادر ده‌فه‌رموێت، له‌ کاتێکدا که‌ ئاساری خۆشحاڵی له‌ نێو چاوانی ده‌بیندرا موراجه‌عه‌تی فه‌رموو.



به‌شێک له‌ قسه‌کانی میرزا محه‌مه‌دئه‌مینی مه‌نگوڕی سه‌باره‌ت به‌ زیندانی شاره‌وانی حکوومه‌تی کوردستان
"..... جا له‌و کاته‌ی که‌ من چوومه‌ زیندان [50] به‌ندی له‌ زیندانه‌که‌دا بوون له‌ تاوانه‌کانم پرسین 38 که‌سیان وه‌ڵامیان دایه‌وه‌ و وتیان ئێمه‌ ژنمان هه‌ڵگرتووه‌، له‌ سه‌ر ژن هه‌ڵگرتن گیراوین. چونکه‌ " پێمان له‌ کلکی گوێره‌که‌" ناوه‌. به‌ مانا یاسا و ده‌ستووری حاجی بابه‌ شێخ مان شکاندووه‌.
10 نه‌فه‌ریش وتیان له‌ سه‌ر ڕاپۆرتی ..... گیراوین. گوایا هه‌رکه‌سێ له‌ عێراقه‌وه‌ بێته‌ سابڵاغ ته‌رجه‌مه‌ی حاڵی ئه‌و که‌سه‌ له‌ کاک.... ئه‌پرسن. ئه‌گه‌ر ئه‌و نه‌ی گوت ئه‌یان ناسم پیاوی باشن، ئه‌وا ئه‌گیرێو له‌ زیندان ئه‌مێننه‌وه‌ هه‌تا ئه‌نووسرێ بۆ عێراق و له‌ عێراقه‌وه‌ ڕاپۆری خاوێنییان دێ بۆ سابڵاغ ئه‌و حه‌له‌ به‌ره‌ڵا ئه‌کرێن.
جا ئێمه‌ له‌و که‌سانه‌ین که‌ ...... نامان ناسێ. 2 نه‌فه‌ریشیان له‌ سه‌ر قه‌رز به‌ندی کرابوون.
زۆربه‌ی به‌ندییه‌کان مانه‌وه‌یان له‌ 4 و 5 مانگ تێپه‌ڕی کردبوو، داد و داخوازیان به‌ هیچ لایێ ڕا نه‌گه‌یی و له‌و مه‌ودایه‌شدا که‌س هیچی لێ نه‌پرسیبوون.
سه‌ید پیره‌ی مودیری زیندان ڕۆژێ نه‌فه‌ری یه‌ک تومانی جیره‌به‌ندی ئه‌دانێ. هه‌موو خواردن و ڕابواردنێکیان برێتی بوو له‌و تومانه‌، جا به‌ کاڵی یا به‌ کوڵاوی ،هه‌ر ئه‌و تومه‌نه‌ بوو که‌ 50 فلسی عێراقی ئه‌گرێته‌وه‌ .....
جا له‌ مه‌ودای ئه‌و 16 ڕۆژه‌ دا سکاڵام بۆ 38 نه‌فه‌ری ژن هه‌ڵگرتوو نووسی. به‌ زۆر وێنه‌ی قانوون و عورف و ده‌ستوور سکاڵاکانم ئه‌ڕازانده‌وه‌و به‌ هۆی سه‌ید پیره‌ ڕه‌وانه‌ی دادگای تایبه‌تی ئه‌کران.خۆشبه‌ختانه‌ نه‌سه‌قی داواکان ئه‌که‌وتنه‌ به‌ر چاوی لێپرسه‌کانی شه‌رع و دادستێن، هه‌ر 38 که‌سیان به‌ره‌ڵا کران، به‌ڵام تا ئه‌و ماوه‌یه‌ ده‌ستووره‌که‌ی حاجی بابه‌شێخیش نه‌ختێ سارد بوبووه‌وه‌. پتر ئه‌وه‌ بوو به‌ هۆی به‌ربوونیان نه‌ک هه‌ر ته‌نیا نووسینه‌کانی من.
به‌ڵام 10 نه‌فه‌ره‌که‌ی که‌ له‌ لایه‌ن ...... گیرابوون هیچیانم بۆ به‌ره‌ڵا نه‌کران چونکه‌ به‌ توهمه‌تی سیخوڕی و سیاسه‌ت گیرابوون و له‌ حیزبی ' پارت و ته‌حه‌ڕوڕ' پرسیان بۆ کرا بوو.مانه‌وه‌یان له‌ سه‌ر وه‌ڵامی حیزبه‌کان ئاوا دوا که‌وتبوو ..." " به‌سه‌رهاتی سیاسی کورد له‌ 1914وه‌ هه‌تا 1958، به‌شی یه‌که‌م، سوید 1999" لاپه‌ڕه‌ی 141، 142، 143

۱۳۸۷ اردیبهشت ۲, دوشنبه

سه‌ربه‌رز(کاپیتان) محه‌مه‌د مه‌حموود قودسی



سه‌ربه‌رز (کاپیتان) محه‌مه‌د مه‌حموود قودسی له‌ سه‌رده‌می کۆماری کوردستان دا له‌ زۆر بۆنه‌ و ڕێوڕه‌سمی فه‌رمیدا به‌ نوێنه‌رایه‌تی ژه‌نه‌ڕاڵ مایۆر مه‌لا مسته‌فای بارزانی وته‌ی پێشکێش کردووه‌ و هه‌ر وه‌ها یه‌کێک له‌ نووسه‌ره‌ چالاکه‌ کانی ڕۆژنامه‌ی کوردستان بووه‌.

تێنینی: ئه‌م وێنه‌یه‌ له‌ زۆر سه‌رچاوه‌ی چاپکراو دا بڵاو کراوه‌ته‌و و ئه‌م نامه‌ی محه‌مه‌د مه‌حموود بۆ ژه‌نه‌ڕاڵ مایۆر محه‌مه‌د ڕه‌شیدخانی قادرخانزاده‌ له‌ به‌رگی یه‌که‌می " ده‌وڵه‌تی جمهوری کوردستان، نامه‌ و دۆکومێنت، مه‌حمود مه‌لا عززه‌ت، سوید ئازاری 1992 " وه‌رگیراوه‌‌.



ڕۆژنامه‌ی کوردستان ژماره‌ی 28 ، چوارشه‌مۆ 7ی خاکه‌لێوه‌ی 1325 / 27ی مارسی 1947

" جێژنی نه‌ورۆز له‌ مهاباد

3- خیتابه‌ی برای خۆشه‌ویست محه‌مه‌د مه‌حموود :

به‌ ناوی پارتی دێمۆکڕاتی کوردی عێراقه‌وه‌ به‌ بۆنه‌ی جێژنی نه‌ورۆزه‌وه‌ پیرۆزباییتان لێ ده‌که‌م.
گه‌وره‌کانم، ئه‌ی ڕاوه‌ستاوه‌کانی گه‌ل! ده‌زانن نه‌ورۆز نیشانه‌ی چ ده‌کا؟ ئه‌مه‌یه‌ که‌ له‌م وته‌یه‌دا وه‌ڵامی ده‌ده‌مه‌وه‌.
چاخه‌ها، ساڵهایی درێژه‌ به‌ سه‌ر ئه‌م ڕۆژه‌ دا ڕابردووه‌ و گه‌لی کورد به‌ جێژنێکی خۆشی سه‌رئه‌فرازی نه‌هێناوه‌ته‌ ئه‌ژماردن، له‌و زنجیری ئه‌ساره‌ته‌دا ده‌ی ناڵاند که‌ بێگانه‌ پێی به‌ند کردبوو و ناخۆشی و سه‌رگه‌ردانی پێ تام ده‌کرد. ده‌رگای ئازادی و حقووقی ته‌بیعی ئینسانی لێ داده‌خست، ڕه‌نجی ڕۆڵه‌کانی بۆ شکاندنی زنجیری ئه‌ساره‌ت و نه‌زانی و ژێر ده‌سته‌یی. ئه‌م ڕه‌نجه‌ گه‌وره‌یه‌ له‌ هه‌موو ماوه‌کانی مێژوو دا ئه‌وه‌ی له‌ بیر بردبووه‌وه‌ که‌ جێژن هه‌یه‌، و ڕۆژێکیش هه‌یه‌ که‌ پێی ده‌ڵێن نه‌ورۆز و چاو به‌ سه‌ره‌تای به‌هار ده‌گه‌شێته‌وه‌.
گه‌ل له‌و سه‌فه‌ره‌ درێژه‌ دڕکاوییه‌ی بۆ گه‌یشتن به قیبله‌ی مباره‌کی که‌ " سه‌ربه‌خۆیی، ئازادییه‌" تووشی گه‌لێک ئه‌زییه‌ت و ناخۆشی هات.
ڕۆژ باش ئه‌ی نه‌ورۆز، هه‌زار ڕۆژباش.... ڕۆژباش ئه‌ی جێژنی میللی ڕۆژباش... ئه‌ی ڕۆژی پیرۆز! بوویته‌ هۆی هێنانه‌ جێی ئه‌و ڕابردووانه‌ی که‌ له‌ مه‌یدانی شه‌ڕه‌ف دا له‌ خوێنا گه‌وزیون.تۆی خاوه‌نی ڕووناکی به‌ تین و جوان چونکی حکوومه‌تی کوردستان و حقووقی دێمۆکڕاتی گه‌لت له‌ ژێر باڵ دایه‌.
مه‌رعبا ئه‌ی جێژنی دڵکراوه‌ مه‌رحه‌با! ئه‌وه‌ ڕۆڵه‌ی کوردستان خۆی له‌ چه‌ک داوه‌ و له‌ هه‌نگاوه‌کانیا سپه‌رێکه‌ بۆ پارێزگاری ئه‌و ئه‌مانه‌ته‌ موقه‌ده‌سه‌ که‌ شه‌هیدانی نیشتمان بۆیان به‌ جێ هێشتووین... بۆ گه‌لی ئازاد کراو. ڕۆژباش، هه‌زار ڕۆژباش ! دایکی ڕۆڵه‌ له‌ خوێن گه‌وزه‌کان دڵنیا بوون چونکی زانیان که‌ به‌ خۆڕایی نه‌چوون. منداڵه‌کانمان له‌ خۆراک مه‌دره‌سه‌کانیان دڵنیان، گه‌ل له‌ حقووقی خۆی دڵنیایه‌ چونکی ده‌زانێت که‌ ده‌ستی زاڵم ناتوانێ داگیری کا، به‌ ته‌واوی بۆی وه‌رکه‌ون که‌ ئه‌ویش وه‌ک ئاده‌میزادی دی به‌ ئازادی ده‌ژی و به‌ریی زانستی و پیشه‌سازی خۆی ده‌خوا و میوانی شارستانیه‌تی و بازرگانی بۆی ده‌بێته‌ یه‌کیه‌تێک و له‌ دوایی ئه‌و ڕۆژه‌ هیچ زاڵمێک و به‌کارهێنه‌رێک ناتوانێ ده‌ست ڕه‌نجی بدزێت.
هیچ ده‌مێک فرمێسک به‌ سه‌ر ئه‌و جه‌وانانه‌ دا که‌ ده‌بنه‌ سپه‌رێکی پۆڵایی له‌ ڕووی هێرش و زه‌بر به‌ده‌ستیدا ناڕێژرێ. نا، هیچ ده‌مێک گوێمان له‌ هاواری سه‌رگه‌ردانی برسی نابێت، ده‌نگی ئه‌و ئازارانه‌مان نایه‌ته‌ گوێ که‌ ده‌ستی دڕنده‌ له‌ گیانی گه‌لدا به‌ جێی هێشتووه‌.چاخی پارێزگاری که‌رامه‌تی ئینسان له‌ گه‌ڵ نه‌ورۆزی ئازادیدا ده‌ست پێده‌کا.
نه‌ورۆز! ئه‌ی سه‌ره‌تای ژیانی نوێ! ڕاناوه‌ستین، سارد نابینه‌وه‌، هه‌روه‌کوو گه‌یشتینه‌ لووتکه‌ و هیچی تری له‌ دوا نه‌بێ. هێشتا له‌ سه‌ره‌تای عه‌هدی نوێین.پێویسته‌ له‌ نوێ وه‌ ده‌ست بکه‌نه‌ کار و بکه‌وینه‌ چالاکێکی بێ سستی.
ئه‌ی نه‌ورۆز له‌ عێراقدا کورد هه‌یه‌ له‌ زنجیری ئه‌ساره‌ت و ژێر ده‌ستی دان چاویان بڕیوه‌ته‌ تۆ و دڵیان پڕ له‌ هیوایه‌ بۆ ڕزگاربوون و ئازادی. له‌ تورکیا دا دڵ شکاوه‌، چونکی به‌ به‌ندی ئاسنین به‌ند کراوه‌،ئێستا خۆی کۆ ده‌کاته‌وه‌به‌ هیواداری ئه‌و ژیانه‌وه‌ که‌ تۆ ده‌رگای ڕزگاری بیت.
ئه‌ی هه‌وه‌ڵ نه‌ورۆزی حکوومه‌تی نوێ ببه‌ره‌ ڕۆژی به‌ند شکاندن بۆ نیشتمان، ببه‌ره‌ ڕۆژی بڵیندی کورد له‌ گه‌ڵ کاروانی میلله‌تانی پێشکه‌وتوو دا ببه‌ به‌ڕێوه‌.
بژی گه‌لی کورد به‌ ژیانێکی کامرانی وه‌ک کامرانی دنیا له‌ سه‌ره‌تای به‌هار دا.
بژی حکوومه‌تی کورد دامه‌زرێنه‌ری ڕۆژی ئازادی گه‌ل!
بژی سه‌رۆکی حکوومه‌تی نوێ جه‌نابی پێشه‌وای موعه‌زه‌م
بژی سه‌رکرده‌ی هێزی ئازادی زه‌عیم مه‌لا مسته‌فای بارزانی
بژی نه‌ورۆزی هیوادار و ژیانی پڕ ئاسایش و کامرانی.

۱۳۸۷ اردیبهشت ۱, یکشنبه

دوکتور ئیسماعیلی ئه‌رده‌ڵان له‌ کاتی سه‌ردانی له‌ مهاباد حه‌وتووی کۆتایی خه‌رمانانی 1325ی هه‌تاوی




ئه‌م وێنه‌یه‌ش له‌ کاتی سه‌ردانی دوکتور ئیسماعیلی ئه‌رده‌ڵان مودیری نامه‌ی هه‌فته‌یی کووهستان له‌ مهاباد هه‌ڵگیراوه‌. ڕۆژنامه‌ی کوردستان ڕێپۆرتاژێکی درێژی له‌مه‌ڕ ئه‌و دیداره‌ بڵاو کردووته‌وه‌.
دانیشتووان له‌ ڕاسته‌وه‌بۆ چه‌پ : 1. ئه‌حمه‌دی ئیلاهی [ مام ئه‌حمه‌دی حاجی ئه‌ڵای] وه‌زیری ئابووری، هێمن شاعیری میللی و نووسه‌ری هه‌یئه‌تی ڕه‌ئیسه‌ی میللی کوردستان 3. مه‌نافی که‌ریمی له‌ ڕێبه‌رانی کۆمار و وه‌زیری فه‌رهه‌نگ،4. دوکتور ئیسماعیلی ئه‌رده‌ڵان، مودیری نامه‌ی هه‌فته یی کووهستان و مامۆستای زانکۆ له‌ تاران، 5. سه‌دیقی حه‌یده‌ری له‌ ئه‌ندامانی هه‌یئه‌تی مه‌رکه‌زی حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان و وه‌زیری ته‌بلیغات، 6. سه‌ید محه‌مه‌دی ئه‌یووبیانی ته‌هازاده‌ی مه‌رکه‌زی له‌ ئه‌ندامانی هه‌یئه‌تی مه‌رکه‌زی حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان و وه‌زیری له‌شساغی، 7. سه‌رپۆلی 2 مسته‌فا خۆشناو فه‌رمانده‌ی لکی 1ی هێزی بارزانییان له‌ جه‌بهه‌ی سه‌قز. ڕاوه‌ستاوان له‌ ڕاسته‌وه‌ بۆچه‌پ : 1. ڕه‌حیمی له‌شکری ڕه‌ئیسی ده‌فته‌ری پێشه‌وا،2. نه‌ناسراوه‌، 3.نه‌ناسراوه‌، 4. عه‌بدولباقی حه‌یده‌ری فارووقی،5. نه‌ناسراوه‌، 6. سه‌عیدی هومایوون، ئاجودانی پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د و ئه‌ندامی ده‌فته‌ری پێشه‌وا. 7. دڵشادی ڕه‌سووڵی ئه‌ندامی هه‌یئه‌تی مه‌رکه‌زی حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان و موعاونی وه‌زیری فه‌رهه‌نگ،8.سه‌ید ئه‌حمه‌دی سه‌ید ته‌ها فه‌رمانداری کۆمار له‌ نه‌غه‌ده ،‌9. عه‌لی خوسره‌وی یه‌ک له‌ کادره‌ هه‌ره‌ هه‌ڵسووڕاوه‌کانی کۆمار و سه‌رۆکی سازمانی جه‌وانان،10. سه‌رپۆلی 2 عێزه‌ت عه‌بدولعه‌زیز سه‌رۆکی ده‌سته‌ی نوێنه‌رایه‌تی کورد بۆ وتو وێژ له‌ گه‌ڵ سه‌رله‌شکر ڕه‌زم ئارا له‌ سه‌قز، 11. ڕه‌حیمی جه‌وانمه‌ردی قازی ئاجودانی پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د و ئه‌ندامی ده‌فته‌ری پێشه‌وا، 12. ڕه‌حمانی ئوه‌یسی ،13.سه‌ربه‌رز [ کاپیتان] خه‌یروڵا عه‌بدولکه‌ریم، 14. نه‌ ناسراوه‌.

تێبینی: ئه‌م وێنه‌یه‌ له‌ ئاڕشیڤی تایبه‌تی نه‌مر مه‌نافی که‌ریمی دا بووه‌ و ئێمه‌ به‌ سپاسه‌وه‌ له‌ سه‌ید محه‌مه‌دی سه‌مه‌دی مان وه‌رگرتووه‌.

کوردستان ژماره‌ی 85، پێنجشه‌مۆ 21ی خه‌رمانانی 1325 [ی هه‌تاوی]/ 12ی سێپتامبری 1946

كوردێکی به‌ نرخ ئاغای دوکتور ئیسماعیلی ئه‌رده‌ڵان مودیری دانشمه‌ندی نامه‌ی هه‌فته‌گی کووهستان


له‌ ژماره‌ی پێشوو دا خه‌به‌ری هاتنی جه‌نابی ئاغای دوکتور ئیسماعلی ئه‌رده‌ڵان مان نووسی و به‌ڵێنی مان دا که‌ له‌ ژماره‌ی دواییدا ته‌فسیلی هاتن و چه‌ند که‌لیمه‌یه‌ک راجع به‌ شه‌خسییه‌تی ئه‌و زاته‌ و نامه‌ی هه‌فته‌گی یه‌که‌یان بنووسین. ئاغای دوکتور ئه‌رده‌ڵان به‌ ئاره‌زووی سه‌ردان له‌ خاکه‌ پڕ پیت و جوانه‌که‌ی کوردستان و به‌ شه‌وقی چاوپێکه‌وتنی ئازادیخوایانی کورده‌واری مانگێکه‌ له‌ تاران وه‌ده‌رکه‌وتووه‌. له‌ پێشدا چووبووه‌ محاڵی کولیایی، ماوه‌ت پازده‌ ڕۆژ له‌ دێهاتی کولیایی سه‌قز ڕای بواردووه‌ و له‌وێڕا چووه‌ته‌ شاری سنه‌، هه‌فته‌یه‌کیش له‌وێ بووه‌، له‌وێش ده‌گه‌ڵ ئاغای عه‌بباسی ئازادپوور نوێنه‌ری نامه‌ی کوهستان له‌ سنه‌ هاتوونه‌ شاری سه‌قز، هه‌فته‌یه‌کیش له‌وێ ڕاوه‌ستاوه‌، پاشان ئاغای ئازادپووری له‌ سه‌قز به‌جێ هێشت و بۆخۆی ده‌گه‌ڵ جه‌نابی ئاغای سه‌دری قازی نومایه‌نده‌ی مه‌حبووب و خۆشه‌ویستی مهاباد و ئاغای مه‌نافی که‌ریمی نوێنه‌ری حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان هاتۆته‌ میاندواو.بۆ ئیحتیرام ئاغای سه‌دیقی حه‌یده‌ری نومایه‌نده‌ی نامه‌ی کوهستان و ئه‌ندامی کۆمیته‌ی مه‌رکه‌زی حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان و ژماره‌یه‌کی دیکه‌ له‌ ئه‌عزاء و کاربه‌ده‌ستانی حیزب تا میاندواو به‌ پێشوازه‌وه‌ چوون، له‌ وه‌ختی دیتن و موسافه‌حه‌ دا ئاغای سه‌دیقی حه‌یده‌ری نیسبه‌ت به‌ ئاغای سه‌دری قازی و ئاغای ئه‌رده‌ڵان محه‌به‌تێکی له‌ئه‌ندازه‌ به‌ده‌ری هه‌یه‌ و به‌ ڕێکه‌وت کوڕێکی 3 ساڵه‌ی خۆی ده‌گه‌ڵ بوو و کوتی: لێره‌ ته‌نیا ئه‌و کوڕه‌ جگه‌ر گۆشه‌م حازره‌ ئه‌گه‌ر ئیجازه‌ ده‌فه‌رموون به‌ ئیحتیڕامی ئێوه‌ بیکه‌م به‌ قوربانی. ئه‌وانیش زۆر به‌ محه‌به‌ته‌وه‌ وه‌ڵامیان داوه‌ و سوپاسیان لێکرد.جه‌نابی ئاغای سه‌دری قازی به‌ ڕێگای ئازه‌ربایجاندا گه‌ڕاوه‌ بۆ تاران و ئاغای دوکتور ئه‌رده‌ڵان ده‌گه‌ڵ ئه‌ندامه‌کانی کۆمیته‌ی مه‌رکه‌زی به‌ره‌و مهاباد هاتبوون. ئاغای دوکتور هه‌ر که‌ گه‌یشتبووه‌ قه‌راخ شاری ژماره‌یێکی زۆر له‌ کاربه‌ده‌ستان و روئه‌سای ئیدارات و خه‌ڵکی مهاباد به‌ پیریه‌وه‌ چوون و زۆربه‌ ئیحتیڕام واردی عیماره‌تی ده‌فته‌ری پێشه‌وائیان کرد و له‌ سه‌عات 18 وه‌ تا سه‌عاتی 20 ده‌گه‌ڵ ئه‌ندامه‌کانی حیزب خه‌ریکی گفتوگۆ بوون.پاشان بۆ په‌زیرایی و ئیستیراحه‌ت چووه‌ مه‌نزڵی ئاغای سه‌دیقی حه‌یده‌ری و ئێمه‌ش سه‌عات 30، 21 که‌ هاتنی ئاغای دوکتورمان زانی بێ ئیختیار بۆ مه‌نزڵی ئاغای حه‌یده‌ری چووین و میوانی خۆشه‌ویست و مه‌حبووبمان که‌ زۆر له‌ مێژ بوو ئاره‌زوومان ده‌کرد زیاره‌ت کرد و ماوه‌ی دووسه‌عات له‌ خسووس ڕۆژنامه‌نگاری و ئه‌ده‌بییاتی کوردییه‌وه‌ گفتوگۆیان بوو. به‌یانی جه‌نابی ئاغای سه‌یفی قازی فه‌رمانداری مهاباد و ئه‌ندامه‌کانی کۆمیته‌ی مه‌رکه‌زی و ژه‌نه‌ڕاڵ مسته‌فا بارزانی و روئه‌سای ئیدارات و ته‌به‌قاتی ئه‌هالی ده‌یده‌نییان لێ کرد.
جه‌نابی ئاغای دوکتور ئیسماعیلی ئه‌رده‌ڵان پیاوێکی موته‌وازیع و موئه‌ده‌ب و ویقاره‌.له‌ قسه‌ کردندا مه‌تین و ئارامه‌، له‌ لوغه‌ز زۆر خۆی ده‌پارێزێ.فازل و دانشمه‌نده‌ له‌ ته‌مه‌نی 33 ساڵیدایه‌. شه‌ش ساڵ و نیو له‌ پاریس پایته‌ختی فه‌ڕانسه‌ خوێندوویه‌تی و ئێستا خاوه‌نی ئیمتیاز و مودیری مه‌سئوولی نامه‌ی هه‌فته‌گی کوهستانه‌ و له‌ دانشکه‌ده‌ی دام پزشکی تاران دا سیمه‌تی ئوستادی هه‌یه‌. ئاغای دوکتور وه‌ک قه‌ڵه‌می شیرینه‌ بۆ خۆشی له‌به‌ردڵان و خۆشه‌ویسته‌. کاتێ له‌ 7ی ڕه‌شه‌مه‌ی 1323 دا هه‌وه‌ڵ ژماره‌ی نامه‌ی کوهستانی بڵاو کرده‌وه‌ خۆی و مه‌قامی هه‌ڵکه‌وتووی به‌ هه‌موو کوردێک ناساند و خۆشه‌ویستی خۆی له‌ دڵی هه‌موو کوردێک دا جێ کرده‌وه‌. نامه‌ی کوهستان شۆڕشێکی سه‌ر لێ سوڕماوی خسته‌ دڵی کوردانه‌وه‌ و تا شه‌ش مانگ بێ وچان له‌ لایه‌ن پیاوان و یایانی نوقاتی کوردستانه‌وه‌ چه‌ند سه‌د به‌ڵکوو چه‌ند هه‌زار نامه‌ی پیرۆزبایی به‌ ده‌فته‌ری نامه‌ی کوهستان گه‌یشت.لاپه‌ڕه‌کانی شه‌ش مانگه‌ی هه‌وه‌ڵی کوهستان شایه‌دی ئه‌م ئیدیعایه‌مانه‌. نامه‌ی کوهستان پاش ساڵه‌ها بێهۆشی و بێده‌نگی له‌ ده‌مێکدا که‌ تاران کانوونی ئیرتیجاع بوو ، نێوی کوردی زیندوو کرده‌وه‌له‌ وه‌ختێکدا که‌ له‌ تاران نێوی کورد به‌ زمان دا هێنان گوناهێکی نه‌به‌خشراو بوو، نێوی کوردستانی به‌رز کرده‌وه‌.
کوهستان هه‌ر که‌ بڵاو بووه‌وه‌ له‌ گه‌ڵ بتی ئیرتیجاع له‌ کوردستاندا ده‌ستی کرد به‌ شه‌ڕ کردن و توانی یه‌کێ له‌و بتانه‌ی که‌ داوای خوداوه‌ندی کوردستانی ده‌کرد و خوێنهای ڕشت، ماڵانی کاول کرد له‌ به‌رامبه‌ر گه‌وره‌یی گیانی کورداندا به‌ سوجده‌ی دا خست و له‌ کوردستانی پاک کرده‌وه‌. ئاغای ئه‌رده‌ڵان به‌ هۆی نامه‌ی کوهستانه‌وه‌ خزمه‌تێکی زۆری به‌ کورد و کوردستان کردووه‌ و تیشکی نامه‌ به‌رزه‌که‌ی ڕۆژبه‌ڕۆژ ڕووناکتر و به‌ تین تر ده‌بێ، و هه‌موو کوردێک له‌ قووڵایی دڵه‌وه‌ خۆی و نامه‌که‌ی خۆش ده‌وێ.
قه‌رار وایه‌ هه‌فته‌یه‌ک له‌ مهاباد ته‌شریفیان بمێنێ.پیرۆزی ئاغای دوکتور ئه‌رده‌ڵان و پێشڕه‌فت و سه‌رکه‌وتنی نامه‌ی هه‌فته‌گی کوهستان له‌ ژێر مودیرییه‌تی مه‌حبووبی دا له‌ خودای به‌رز و بێ هاواڵ داوا ده‌که‌ین.

سه‌دیقی حه‌یده‌ری فارووقی له‌ ئه‌ندامانی دامه‌زرێنه‌ری ژێکاف، له‌ دامه‌زرێنه‌رانی حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان و وه‌زیری ته‌بلیغات و ئینتیشاراتی کۆمار



ئه‌م وێنه‌یه‌ له‌ کاتی سه‌ردانی دوکتور ئیسماعیلی ئه‌رده‌ڵان، مودیری نامه‌ی هه‌فته‌یی کووهستان له‌ مهاباد هه‌ڵگیراوه‌. به‌ پێی ڕۆژنامه‌ی کوردستان دوکتور ئه‌رده‌ڵان له‌ حه‌وتووی کۆتایی مانگی خه‌رمانانی 1325ی هه‌تاوی گه‌یشتووه‌ته‌ مهاباد و حه‌وتوویه‌ک له‌وێ ماوه‌ته‌وه‌.
له‌ ڕاسته‌وه‌ بۆ چه‌پ : برایمی نادری سه‌رۆکی ئیداره‌ی فه‌رهه‌نگی مهاباد،سه‌دیقی حه‌یده‌ری ،سه‌ربه‌رز [کاپیتان] محه‌مه‌د مه‌حموود، سه‌رپۆلی 2 مسته‌فا خۆشناو. دانیشتوو: دوکتور ئیسماعیلی ئه‌رده‌ڵان مودیری نامه‌ی هه‌فته‌یی کووهستان.
تێبینی : ئه‌م وێنه‌یه‌ به‌ سپاسه‌وه‌ له‌ ئاڕشیڤی تایبه‌تی لیکۆله‌ره‌وه‌ی کورد به‌ڕیز سه‌ید محه‌مه‌دی سه‌مه‌دی وه‌رگیراوه‌،


نووسینێکی سه‌دیقی حه‌یده‌ری له‌ گۆواری نیشتمان دا

نیشتمان ژماره‌ی 3و4 ساڵی یه‌که‌م ، سه‌رماوه‌ز _ ڕێبه‌ندانی 1322 [ی هه‌تاوی]

ژنێکی بوێژی کورد آ.ل.ب م. ح.لاو – 10

حه‌یران خانمی دونبلی

حه‌یران خانم کچی که‌ریم خانی کوردی دونبلی یه‌ که‌ له‌ (نه‌خجه‌وان)ی قه‌فقاز ڕا هاتوونه‌ ده‌ورو به‌ری شاری (ورمێ) ، و دانیشتوون.
حه‌یران وه‌کوو زۆر بوێژانی کورد به‌ کوردی شێعری هه‌ڵنه‌به‌ستووه‌ یا ئه‌گه‌ر هه‌ڵی به‌ستبێ وه‌ده‌ست نه‌که‌وتووه‌. ده‌رباره‌ی ژیان و به‌سه‌رهاتی ئه‌م ژنه‌ بوێژه‌ که‌ هه‌ڵبه‌سته‌کانی له‌ پله‌یێکی به‌رزی ئه‌ده‌بیدا جێگایان بۆ کراوه‌ته‌وه‌، زانیارێکی وا نییه‌ که‌ بینووسم.ئه‌وا له‌ خواره‌وه‌ غه‌زه‌لێکی فارسی ئه‌خه‌مه‌ به‌رچاو له‌ دواییشدا ئه‌گه‌ر شتێکی تازه‌م ده‌رباره‌ی حه‌یران وه‌گیر که‌وت له‌ نیشتمانا ده‌رجی ئه‌که‌م.
میان جمله‌ مه‌ رویان، توئی سردفتر خوبان
رخت چون گوی خور باشد،بود زلف کجت چوگان
جمال تو بود گلشن، چه‌ گلشن؟ گلشن خوبی
چه‌ خوبی؟ خوبی یوسف ، چه‌ یوسف؟ یوسف کنعان
دو چشم مست تو ظالم، چه‌ ظالم؟ ظالم کافر
چه‌کافر؟ کافر رهزن، چه‌ رهزن؟ رهزن ایمان
لب لعلت بود غنچه‌، چه‌ غنچه‌؟ غنچه‌ء روضه‌
چه‌ روضه‌؟ روضه‌ء جنت؛ چه‌ جنت؟ جنت رضوان
بود خال لبت هندو، چه‌ هندو؟ هندوی ساحر
چه‌ ساحر؟ ساحر فتنه‌، چه‌ فتنه‌؟ فتنه‌ء دوران
زبان تو بود بلبل، دهان تو بود چشمه‌
چه‌ بلبل؟ بلبل خوش گو، چه‌ چشمه‌؟ چشمه‌ء حیوان
بود حیران ترا عاشق، چه‌ عاشق؟ عاشق بیدل
چه‌ بیدل؟ بیدل واله‌، چه‌ واله‌؟ واله‌ء حیران

نیشتمان – بوێژه‌کانمان ئه‌م غه‌زه‌له‌ی سه‌ره‌وه‌ وه‌رگێڕنه‌ سه‌ر کوردی، بۆمان بنێرن هه‌رچی باشتر بێت چاپی ئه‌که‌ین.

*( آ.ل.ب) نیشانه‌ی نێوی نهێنی شاری مهاباد بووه‌ له‌ ژێ.کاف دا و ( م. ح . لاو- 10) نێوی نهێنی سه‌دیقی حه‌یده‌ری بووه‌.



وتاری سه‌دیقی حه‌یده‌ری له‌ ڕۆژی 2ی ڕێبه‌ندانی 1324ی هه‌تاوی،ڕۆژی ڕاگه‌یاندنی کۆماری کوردستان

کوردستان، ژماره‌ 12، شه‌مۆ 20ی ڕێبه‌ندانی 1324 / 9ی فێورییه‌ی 1946

خیتابه‌ی ئاغای سه‌دیقی حه‌یده‌ری

ئه‌ی برایانی خۆشه‌ویست! ئه‌ی قاره‌مانان و شێرمه‌ردانی کورده‌واری!
ئه‌من یه‌ک نه‌فه‌ر پێشمه‌رگه‌ی کورد هێندێک قسه‌ی چکۆڵه‌ هه‌یه‌ که‌ پێویسته‌ به‌ عه‌رزی حوزاری موحته‌ڕه‌می بگه‌یێنم:
1- سپاس و ستایش بۆ خودای ته‌باره‌ک و ته‌عالا و گه‌وره‌یی بۆ حه‌زره‌تی سه‌یدی کائینات.
2- پێویستی شه‌رافه‌تی یه‌ک نه‌ته‌وه‌ سه‌ربه‌خۆییه.
3- سه‌ربه‌خۆیی میلله‌ت فه‌قه‌ت به‌ زانایی و ئه‌خلاقی چاک ڕاده‌گیرێ.
4- ڕاگرتنی سه‌ربه‌خۆیی هه‌ر میلله‌تێکی به‌ ئازایی و قاره‌مانی ئه‌و میله‌ته‌یه‌.
5- به‌ بێ حه‌قیقه‌ت داخڵ بوون بۆ مه‌ڕامی موقه‌ده‌سی ئازادی مومکین نابێ.
6- هه‌ر میلله‌تی بییه‌وێ ئازاد بێ، ده‌بێ حه‌قیقه‌ت و سه‌داقه‌ت بکاته‌ ڕه‌وشتی خۆی.
7- هیچ میله‌تێک ناتوانێ به‌ بێ مه‌عاریف و فه‌رهه‌نگ ئازادیی خۆی ڕابگرێ.
8- ده‌ ڕێگای ژینی شه‌ڕافه‌تمه‌ندانه‌ دا له‌ گیان و ماڵ ببوورن.
9- بژی ئه‌و میله‌ته‌ی که‌ بۆ به‌ده‌ست هێنانی ئازادی ژیانی خۆش ناوێ.
10- ئازادی ، پێویستی وه‌ک یه‌ک بوونه‌، و له‌ به‌رامبه‌ر قانوون هه‌موو وه‌ک یه‌کین.
11- هیچ نه‌وعه‌ ئازادێک ئیجازه‌ نادا هه‌تا ئاخر و ئۆخری عومر هه‌ر خه‌تاکار بین.
12- عه‌تری گوڵاوی چاک، عه‌تری به‌ده‌ڵ و جه‌عل ده‌شێوێنێ.پێویسته‌ ئێمه‌ عه‌تری ئازادی ده‌ مه‌مله‌که‌تی خۆمان دا بڵاو بکه‌ینه‌وه‌ تا جه‌عل و ئیستیبداد له‌ نێو هه‌ڵگیرێ.
13- ئازادیی عه‌قیده‌ی به‌ سه‌ر هه‌موو سیاسه‌تێکی دا حاکمه‌.
14- هه‌رچه‌نده‌ ئێوه‌ ئازادیخوا بن، هه‌ن جه‌ماعه‌تێکی دی له‌ ئێوه‌ ئازادیخواترن.
15- کوردستان ده‌بێ به‌ ده‌ستی کورد ئازاد بکرێ.
16- ده‌ عه‌ینی ئازادی دا ده‌بێ موقه‌یه‌د بن.
17- روحی میلله‌ت فیدای هیچ که‌س نییه‌، ئه‌رواحی خادمینی میلله‌ت ده‌بێ فیدای میلله‌ت بن.
18- ئێمه‌ ده‌بێ ئینشائه‌ڵاه بێهداری کوردستان ڕاجیع به‌ پاک و خاوێنی که‌ لازم نییه‌ ئه‌من لێره‌ شه‌رحی بده‌م بگه‌یێنینه‌ ئه‌و مه‌قامه‌ی که‌ سه‌یدی کائینات به‌ سوننه‌تی ده‌زانێ.
له‌ ئاخری عه‌رایزی خۆم دا به‌ ده‌نگێکی به‌رز ده‌ڵێم بژی به‌ ژیانێکی ئه‌به‌د پێشه‌وای کوردستان حه‌زره‌تی قازی محه‌مه‌د. بژی قاره‌مانانی کورد.
[ ئه‌م برا پێشمه‌رگه‌ به‌رزه‌ پاش قوتار بوونی وتاره‌که‌ی ئێحساساتێکی بێ ئه‌ندازه‌ی له‌ نێو گوێدێره‌کانی ئیجاد کردبوو و چه‌ند برای خوێن پاکی دیکه‌ش له‌ سه‌ر شانی خۆیان دانابوو و بڵیندیان کردبوو و به‌ نه‌عره‌ته‌ و شریخه‌یه‌کی شێرانه‌ ده‌یان کوت جێژنی سه‌ربه‌خۆیی کوردستان له‌ هه‌موو کوردان مباره‌ک بێ و هه‌تا دنیا هه‌یه‌ جێژن و سه‌ربه‌خۆیی کورد هه‌تا هه‌تابێ.
[کۆکه‌ره‌وه‌: سه‌ید محه‌مه‌دی حه‌میدی]

۱۳۸۷ فروردین ۳۰, جمعه

سه‌رپۆلی2 میرحاج ئه‌حمه‌د ئاکره‌یی فه‌رمانده‌ی لکی 2ی هێزی بارزانیان و بازره‌سی جه‌بهه‌ی سه‌قز




تێبینی : ئه‌م وێنه‌یه‌ له‌ ڕووی وێنه‌یه‌کی به‌ کۆمه‌ڵ که‌ کاتی سه‌ردانی قه‌دری جه‌میل پاشا له‌ مهاباد [سێپتامبری 1946] هه‌ڵگیراوه‌ و له‌ کتێبی ویلیام ئیگلتن دا چاپ کراوه‌‌، ساز دراوه‌ته‌وه‌‌. نامه‌ی سه‌رپۆلی2 میرحاج ئه‌حمه‌د بۆ ژه‌نه‌ڕاڵ مایۆر حه‌مه‌ڕه‌شیدخانی قادر خانزاده‌ له‌ به‌رگی یه‌که‌می " ده‌وڵه‌تی جمهوری کوردستان، مه‌حمود مه‌لا عززه‌ت" وه‌رگیراوه‌

سه‌رپۆلی 2 مسته‌فا خۆشناو فه‌رمانده‌ی لکی 1ی هێزی بارزانیان






تێبینی: ئه‌م وێنه‌یه‌ له‌ زۆر سه‌رچاوه‌ی له‌مه‌ڕ مێژووی کۆماری کوردستان دا بڵاو کراوه‌ته‌وه‌.
ئه‌م به‌ڵگه‌یه‌ی نامه‌ی سه‌رپۆلی 2 مسته‌فا خۆشناوه‌ بۆ ژه‌نه‌راڵ مایۆر حه‌مه‌ ڕه‌شیدخانی قادرخانزاده‌ فه‌رمانده‌ی هێزی بۆکان و مه‌نته‌قه‌ی بۆکان. ئه‌م به‌ڵگه‌یه‌ له‌ به‌رگی یه‌که‌می "ده‌وڵه‌تی جمهوری کوردستان ، نامه‌ و دۆکومێنت ، مه‌حمود مه‌لا عززه‌ت، سوید ئازاری 1992" وه‌رگیراوه‌

۱۳۸۷ فروردین ۲۹, پنجشنبه

سه‌رپۆلی2 عێزه‌ت عه‌بدولعه‌زیز وچاوپێکه‌وتنی سه‌رله‌شکر ڕه‌زم ئاڕا دوای سه‌رکه‌وتنی هێزی کوردستان له‌ شه‌ڕی قاره‌وا



سه‌رپۆلی2 عێزه‌ت عه‌بدولعه‌زیز
" ڕۆژنامه‌ی كوڕدستان ژماره‌ی 53، دووشه‌مۆ 13ی جۆزه‌ردانی 1325[ی هه‌تاوی]/ 4ی ژووه‌نی 1946

نوێنه‌ره‌کانی کوردستان و تاران له‌ سه‌قز


رۆژی یه‌کشه‌مۆ 5 – 3 – 25 هه‌یئه‌تی نومایه‌نده‌گانی حکوومه‌تی کوردستان گه‌یینه‌ سه‌قز. لای ڕۆژئاوا سه‌رله‌شکر ڕه‌زم ئاراش له‌ گه‌ڵ سێ نه‌فه‌ر نومایه‌نده‌گانی ئازه‌ربایجان: 1- ئاغای جه‌وده‌ت وه‌زیری کار 2- ئاغای عه‌لی خاده‌ موفه‌تیشی مه‌خسووسی جه‌نابی پیشه‌وه‌ری3- ئاغای ئازه‌رپادگان فه‌رمانداری مه‌راغه‌ له‌ تارانه‌وه‌ واردی سه‌قز بوون، سه‌عاتێک له‌ شه‌و چووبوو جه‌له‌سه‌ له‌ مه‌نزڵی سه‌رتیپ هومایوونی ته‌شکیل بوو، موزاکه‌ره‌ تا سێ سه‌عات و نیو توولی کێشا:
1- سه‌رهه‌نگ 2 عێزه‌ت عه‌بدولعه‌زیز بۆ کردنه‌وه‌ی جه‌له‌سه‌ به‌ زمانی کوردی به‌یاناتێکی زۆر باشی کرد که‌ جومله‌ به‌ جومله‌ به‌ زمانی فارسی ته‌رجومه‌ ده‌کرا.بینای ئه‌و به‌یاناته‌ له‌ سه‌ر ئه‌وه‌ بوو که‌ زۆر جێی خۆشوه‌ختییه‌ له‌گه‌ڵ برایانی ئازه‌ربایجانی دا دۆستێکی مه‌حکه‌م و برایه‌تێکی ته‌واومان بۆ حاسڵ بووه‌ و له‌م جه‌له‌سه‌ش دا وا دیاره‌ که‌ برایانی فارس مه‌یلیان له‌ سه‌ر حوسنی ته‌فاهومه‌ که‌ ته‌قازایان کردووه‌ ئه‌مه‌ بێینه‌ سه‌قز و ئاغای سه‌رله‌شکریش بۆ موزاکه‌رات له‌ تارانه‌وه‌ هاتۆته‌ ئێره‌.تائێستا که‌ دوو برای ئازه‌ربایجانی و کورد ده‌ستیان پێک دابوو،هه‌ویامان هه‌یه‌ که‌ له‌گه‌ڵ برایانی فارسیش دا له‌ سه‌ر ئه‌سڵی برایه‌تی مووافه‌قه‌ت حاسڵ ببێ و ببینه‌ سێ برا.
2- ئاغای سه‌رله‌شکر ڕه‌زم ئارا له‌ پاش به‌یاناتی برای خۆشه‌ویست کاک عێزه‌ت مه‌نزووری جه‌له‌سه‌ی به‌یان کرد که‌ چونکوو به‌م زووانه‌ دووباره‌ موزاکه‌راتی به‌ینی ده‌وڵوتی مه‌رکه‌زی تاران و نومایه‌نده‌گانی ئازه‌ربایجان و کوردستان ده‌ست پێده‌کرێته‌وه‌ له‌ به‌ر ئه‌وه‌ که‌ موزاکه‌ره‌ له‌ سه‌ر ئه‌سڵی حوسنی ته‌فاهوم سه‌ر بگرێ وا به‌چاک زانرا که‌ ئه‌م مه‌جلیسه‌ لێره‌ ته‌شکیل ببێ و کارێکی قا بکه‌ین له‌ ته‌واوی جه‌بهه‌ دا تا دوایی موزاکه‌ره‌ ئارامی به‌رقه‌رار بێت.
3- سه‌رهه‌نگ 2 کاک عێزه‌ت جوابی داوه‌ که‌ ئه‌سڵی هاتنت ئێمه‌ له‌ سه‌ر ئیعتیبارنامه‌یه‌که‌ به‌ ئه‌مه‌ دراوه‌ و ئه‌وه‌یه‌ که‌ سابیت بکرێ شه‌ڕی قاره‌وا، به‌رواری ( 9ی بانه‌مه‌ڕ ) هه‌وه‌ڵ جار حه‌مله‌ له‌ ته‌ڕه‌ف کێوه‌ بووه‌، جا له‌ سه‌ر ئه‌م ئه‌سڵه‌ چه‌ندین ده‌لیلی به‌یان کرد له‌وانه‌ یه‌کێک ئه‌وه‌ بوو : به‌ هه‌موو قاعیدێکی حه‌ڕبی هه‌میشه‌ ته‌له‌فات له‌ عیده‌ی موهاجیم زیاتر ده‌بێ، چون له‌ عیده‌ی نیزامی ئێران له‌و شه‌ڕه‌ دا ته‌له‌فاتێکی زۆر بووه‌ و له‌ عیده‌ی ئه‌مه‌ یه‌کێک خوێن له‌ قامکی نه‌هاتووه‌، ئه‌وه‌ خۆی ده‌لیله‌ که‌ عیده‌ی نیزامی ئێران حه‌مله‌ی کردووه‌ بۆیه‌ لێیان ته‌له‌ف بووه‌، ئه‌مما هی ئێمه‌ چون له‌ سه‌نگه‌ری خۆیان دا بوون گولله‌ نه‌یگرتوون. ده‌لیلێکی دی ئه‌وه‌یه‌ له‌ ئه‌سیرانی خۆتان که‌ له‌ مهاباد و ته‌ورێزن بپرسن تا لێتان مه‌علووم بێت که‌ نیزامی ئێران حه‌مله‌ی کردووه‌.
سه‌رتیپ هومایوونی کوتی: من عیده‌یه‌کم بۆ شیمالی سه‌قز ناردبوو ئه‌مما نه‌چووبوونه‌ خاکی مهاباده‌وه‌، له‌و سووڕه‌ته‌ دا ئه‌وه‌ به‌ حه‌مله‌ مه‌حسووب نییه‌.
سه‌رهه‌نگ 2 کاک عێزه‌ت له‌ جوابی دا وتی: سه‌قز و مهاباد له‌ یه‌ک جوێ نین، هه‌ر دووک خاکی کوردستانن،هه‌ر کوێ کوردی لێیه‌ ئێمه‌ به‌ هی کوردی ده‌زانین. له‌و به‌ینه‌ دا برای خۆشه‌ویست کاپیتان سه‌عیدزاده‌ له‌ سه‌ر دوو سێ مه‌تڵه‌بی دی له‌ قه‌بیلی فڕینی ته‌ییاره‌ و هێند شتی دی پیله‌ی به‌ سه‌رتیپ هومایوونی گرت، چون سه‌رتیپ هومایوونی ده‌لیلی حه‌قی به‌ ده‌سته‌وه‌ نه‌بوو ناچار له‌ مه‌جلیس وه‌ده‌ر که‌وت، ئیدی نه‌هاته‌وه‌.له‌ ئاخر دا ئاغای سه‌رله‌شکر ڕه‌زم ئارا ئیقراری کرد که‌ له‌وه‌ دا عیده‌یه‌ک له‌ سه‌قزه‌وه‌ نێردراوه‌ بۆ سه‌ر عیده‌ی کوردستان هیچ قسه‌ی تێدا نییه‌، مه‌وزووعی حه‌مله‌ به‌و جۆره‌ له‌ جه‌له‌سه‌ی ڕه‌سمی دا مه‌علووم بوو که‌ خه‌تای نیرووی ئێران بووه‌.
4- مه‌وزووعی به‌رقه‌راری ئارامی له‌ جه‌بهه‌ دا له‌ پاش گفتوگۆیه‌کی زۆر و موتاله‌عه‌ی نه‌خشه‌جاتی نیزامی ئێران به‌ ئیتیفاقی ئاراء قه‌رار کرا تا ته‌واو بوونی موزاکه‌ره‌ هیچ لایه‌ک حه‌قیان نییه‌ بچنه‌ پێشه‌وه‌، ده‌بێ هه‌ر که‌س له‌ هه‌ر جێیه‌ک هه‌یه‌ ڕابوه‌ستێ و هیچ لاش حه‌قیان نییه‌ ته‌قه‌ بکه‌ن.زیمنه‌ن سه‌رله‌شکر ڕه‌زم ئارا ته‌قازای کرد که‌ هێزی کوردستان چوار هه‌زار گه‌ز له‌ ده‌وره‌ی سه‌قز دووره‌وه‌ که‌ون و سێ هه‌زار گه‌زیش له‌ سه‌ر جاده‌ی به‌ینی بانه‌ و سه‌قز بکشێنه‌وه‌ و بۆ لای خۆراوا، تا نیزامیانی ئێران بتوانن به‌ ئازادی بۆ عیده‌ی بانه‌ و میره‌دێ ئازوخه‌ به‌ڕێ بکه‌ن و له‌ موقابیل دا ئیمزایان دا که‌ ته‌ییاراتی ئه‌وان هه‌ر به‌ سه‌ر جاده‌ دا حه‌قی حه‌ره‌که‌تی ببێ و عه‌لاوه‌ سێ نه‌فه‌ر نومایه‌نده‌ی خۆمان هه‌میشه‌ له‌ سه‌قز و بانه‌ و سه‌رده‌شت دا هه‌بێ و نازری کاری ئه‌وان بن که‌ عیده‌ و موهیمات بۆ ئه‌و سێ نوخته‌ له‌ ته‌ڕه‌ف ده‌وڵه‌تی ئێرانه‌وه‌ به‌ڕێ نه‌کرێ، ئه‌مما ئه‌گه‌ر عیده‌یان بۆ عه‌وه‌زکردنی نه‌فه‌راتێک که‌ واده‌ی خزمه‌تیان ته‌واو بووه‌ بێت مانیع نه‌بن. ئه‌و مه‌وزووعه‌ به‌ مه‌قاماتی به‌رزی مه‌رکه‌زی خۆمان عه‌رز کرا له‌ جواب دا فه‌رموویان که‌ له‌ سه‌ر ئه‌سڵی ئیحتیڕامی دوو ته‌ڕه‌فی ئێمه‌ هه‌رچه‌ند بکشێینه‌وه‌ دواوه‌، نیزامیانی ئێرانیش هه‌ر به‌و قه‌راره‌ ده‌بێ بکشێنه‌وه‌ دواوه‌،ده‌نا غه‌یره‌ مومکینه‌ و هه‌ر جێیه‌ک که‌ ئیشغاڵمان کردووه‌ هه‌ر له‌ ده‌ست ئێمه‌ دا ده‌بێ و جاده‌ش به‌ جێ ناهێڵین.هه‌ر به‌و جۆره‌ له‌ جه‌له‌سه‌ی ڕه‌سمی دا به‌ ئاغای سه‌رله‌شکر ڕه‌زم ئارا جواب دراوه‌.
5- له‌ موده‌تی 38 سه‌عات که‌ ئێمه‌ له‌ سه‌قز بووین فه‌رمانده‌ی نیزامیانی ئێران چه‌ند جار هاواری بۆ ئێمه‌ نارد که‌ ئه‌وا له‌ میره‌دێ شه‌ڕه‌ وه‌رن مه‌هێڵن، ئه‌وا جاده‌ی به‌ینی سه‌قز و سنه‌ هێزی کوردستان داگیری کرد بچن بیان گێڕنه‌وه‌.تا وابوو بۆ ئه‌وه‌ی نه‌هێڵن ته‌قه‌ بکرێ نوێنه‌ره‌کانی کوردستان له‌ ماشێن دا که‌ به‌یداغی شه‌هامه‌تی کوردستانی له‌ سه‌ر ده‌له‌راوه‌ له‌ سه‌قزه‌وه‌ به‌ سه‌ر جاده‌ی بانه‌ دا هاتینه‌ حه‌ڕه‌که‌ت و له‌ پشت سه‌ری ئه‌وانه‌وه‌ ماشێنی نیزامیانی ئێران که‌ یه‌کێک له‌ نقمایه‌نده‌گانی و دوو سه‌رهه‌نگی تێدا بوو له‌ ژێر په‌ناه و حیمایه‌تی به‌یداغی به‌رزی کوردستان دا هێواش هێواش به‌ دوای ئێمه‌ دا ده‌هات، له‌ ئاییچی، له‌ ته‌مووغه‌، له‌ به‌له‌جه‌ڕ و له‌ ئه‌غڵه‌بی کێو به‌ چاوی خۆیان عیده‌ی مونه‌زه‌می پێشمه‌رگان و سه‌رکردانی کوردیان ده‌دی که‌ چۆن له‌ که‌ماڵی شه‌هامه‌ت و بێ باکی دا ئه‌و جێیانه‌یان داگیر کردووه‌ و مونته‌زرین به‌ مه‌حزی سادربوونی فه‌رمان قه‌لبی دوژمن هه‌ڵدڕن.
یه‌کێک له‌ نوێنه‌ره‌کان، ئیبراهیمی سه‌لاح
تێبینی: ئه‌م وێنه‌یه‌ له‌ زۆر سه‌رچاوه‌ی سه‌باره‌ت به‌ میژووی کۆماری کوردستان بڵاو کراوه‌ته‌وه‌

۱۳۸۷ فروردین ۲۷, سه‌شنبه

وێنه‌یه‌کی دیکه‌ی ئارچیباڵد ڕووزڤێڵت له‌ کاتی سه‌ردانی له‌ مهاباد ،‌ 14-16ی سێپتامبری 1946



تێبینی: ئه‌م وێنه‌یه‌ یه‌کێکی دیکه‌ له‌و‌ وێنانه‌یه‌ که‌ ئارچیباڵد ڕووزڤێڵت له‌ کاتی سه‌ردانی له‌ مهاباد 14 تا 16ی سێپتامبری 1946 هه‌ڵیگرتوون. وێنه‌که‌ به‌ سپاسه‌وه‌ له‌ چاپی تازه‌ی کتێبی سوزان مه‌یسێلاس Kurdistan In the Shadow of History
وه‌رگیراوه‌.

۱۳۸۷ فروردین ۲۲, پنجشنبه

دوو نوووسراوه‌ی م.آریا [مه‌نافی که‌ریمی] ده‌ گۆواری نیشتمان دا




دوو نووسینی مه‌نافی که‌ریمی له‌ گۆڤاری نیشتمان دا
نیشتمان ژماره‌ی – 2 ساڵی یه‌که‌م خه‌زه‌ڵ وه‌ری 1322 [ی هه‌تاوی ]

ئه‌ی لاوی کورد
م.آریا _ 27 خاوه‌ندی میداڵی ئاڵای کوردستان

له‌ ڕێگای وه‌ده‌ست هێنانه‌وه‌ی سه‌ربه‌خۆیی کوردستان – له‌ پێناوی سه‌ربه‌ستی کورد – بۆ له‌ ناو بردنی هه‌موو ئه‌م چه‌وتی و ناره‌وایانه‌ی له‌ کورده‌واریدا هه‌یه‌، بۆ ئه‌ستاندبی حه‌قی مه‌شرووعی خۆت و دوایی هێنان به‌م حاڵه‌ په‌رێشانه‌ی ئێستای قه‌ومه‌که‌ت و به‌ربه‌ره‌کانی له‌ گه‌ڵ ئه‌وانه‌ی حه‌ز به‌ دیلی و ئێخسیری مان ده‌که‌ن هه‌ڵسته‌!
ژیان به‌ بێ سه‌ربه‌ستی و سه‌ربه‌خۆئی چییه‌؟ ڕابه‌! دایکی نیشتمان چاوه‌نواڕی قیامی تۆیه‌؛ قیامێکی وا که‌ له‌ جاده‌ی شارستانێتی ده‌رنه‌که‌وێت؛ قیامێکی هه‌موو چاره‌ ڕه‌شی و نه‌گبه‌تێکی له‌ سه‌ر نه‌ته‌وه‌ و هاونیشتمانه‌کانت هه‌ڵبگرێت. هه‌ڵسته‌! نێهزه‌تێکی بکه‌ چونکوو سه‌وره‌ی لاوه‌کان ده‌سمایه‌ و خه‌زێنه‌ی ڕۆژی ته‌نگانه‌ی نیشتمانه‌؛ هیوا و ئومێدی ڕزگار بوونه‌. چ خۆشه‌ ئه‌م ڕۆژه‌ که‌ ده‌نگی لاوه‌کانی کورد بۆ وه‌گیرخستنی سه‌ربه‌ستی ئه‌م میلله‌ته‌ مه‌زلووم و حه‌ق خوراوه‌ دونیا بخاته‌ جونبش و جووڵانه‌وه‌ .
ئه‌ی لاوه‌کانی کورد ڕێککه‌ون. قودره‌ت و ئیقتیدار له‌ ڕێککه‌وتنا شێردراوه‌ته‌وه‌، به‌ نیرووی یێکه‌تی و برایه‌تی به‌ شمشیری نیشتمانپه‌روه‌ری ئه‌و ده‌ستانه‌ی به‌ ناحه‌ق بۆ سه‌ر وڵاتی ئێوه‌ درێژ کراون و ئه‌ستۆی براکانت ڕێک ده‌کوشن بپه‌ڕێنه‌ و خاکت پاکی کوردستان بێنه‌ وێنه‌ی به‌هه‌شتی خۆش و خوڕه‌م.
ئه‌ی لاوی هێزداری کورد تێبکۆشه‌! تا وه‌کوو باپیره‌کانت له‌ وڵاتی "نایری"، "کوردته‌ن"، " کوردیه‌ن" دا به‌ دونیایان نیشان دا ئه‌تۆش هێز و توانایی خۆت پێشانی دانیشتووه‌کانی ڕووی زه‌وی بده‌ی، مه‌گه‌ر نازانی چۆن به‌ ناحه‌ق و زوڵم ئه‌م خاکه‌ پیرۆزه‌ی تۆیان دابه‌ش کردووه‌ و هه‌ر پارچه‌یه‌کی خراوه‌ته‌ ژێر حوکمی ده‌وڵه‌تێکی بێگانه‌ که‌ به‌ ئاره‌زووی خۆیان له‌ هه‌موو ئه‌و نێعمه‌تانه‌ی خوا به‌خشیوێتی به‌ کوردستان که‌لک ئه‌ستێنن و بۆ ئه‌وه‌ی نه‌ته‌وه‌ی کورد نه‌په‌رژێته‌ سه‌ر فکر و خه‌یاڵی ئازادیی خۆی هه‌ر ڕۆژه‌ به‌ نه‌وعێک سه‌ری گه‌رم ئه‌که‌ن.
ڕۆژێکی به‌ پاره‌ و دراو عه‌شیره‌ته‌کانمان هه‌ڵ ده‌خه‌ڵه‌تێنن و ئه‌یانکه‌ن به‌ به‌رهه‌ڵست و مانیعی کاری لاه‌وه‌کان؛ جارێکی تر به‌ وه‌سیله‌ی کاربه‌ده‌ستانی خۆیان تۆوی نیفاقیان له‌ ناوا ئه‌پڕژێنن و به‌ گژ یه‌کیاندا ئه‌که‌ن تا یه‌کتر بکوژن. ئاخر تا که‌نگێ وا بێ موبالاتی ده‌بی، بۆچی مه‌گه‌ر تۆ گوێت له‌ ئاه و ئاهوناڵه‌ی دایکی نیشتمان نییه‌ وا به‌ده‌ست بێگانه‌وه‌ ئه‌گری و ئه‌ناڵێنێ. ڕاپه‌ڕه‌ و بگه‌ره‌ فریای دایکی نیشتمان که‌ له‌ تۆ زیاتر که‌سی نییه‌ بگاته‌ هاواری.


نیشتمان 7- 8 – 9 ساڵی یێکه‌م خاکه‌لێوه‌،بانه‌مه‌ڕ- جۆزه‌ردانی 1323 [ی هه‌تاوی]

قه‌ومی کورد لایقی ژیانه‌
آ.ل.ب ؛ م.آریا 26

بێ گومان بوونی نه‌ته‌وه‌ی کورد له‌ چه‌رخی بیسته‌ما بۆ جه‌ختی (ئیسباتی) نه‌مری ئه‌م ڕۆڵه‌ ئازا و زرینگه‌ی ڕه‌گه‌زی "ئاری" ده‌لیلێکی گه‌وره‌ و به‌هێزه‌ و هه‌ر وه‌ها پێشان ده‌دا له‌وه‌و دواش کورد بۆ ژیانی لیاقه‌تی هه‌یه‌.
زۆر میلله‌تی هێزدار و گه‌لێک حکوومه‌تی زلی وا بوون که‌ بۆ مانه‌وه‌ و نه‌مردنی خۆیان ئه‌وه‌نده‌ تێکۆشاون تابه‌جارێک له‌ ناو چوون و پووچ بوونه‌ته‌وه‌ یا تێکه‌ڵ به‌ نه‌ته‌وه‌یه‌کی له‌ خۆیان جیاواز بوون؛ به‌ڵام کورد ده‌گه‌ڵ ئه‌و هه‌موو مه‌وانیع و به‌رهه‌ڵستانه‌ش که‌ دوژمنانی بۆیان حازر کردووه‌ به‌ هۆی زانایان و بڵیمه‌ته‌کانی خۆی به‌رانبه‌ر سووڕانی چه‌رخی زه‌مان شێرانه‌ ڕاوه‌ستاوه‌ و لافاوی ڕۆژگار نه‌یتوانیوه‌ له‌ ناوی ببات.
هه‌ر لاپه‌ڕێکی له‌ دیرۆکدا هه‌ڵی بده‌یته‌وه‌ به‌ زمانی بێده‌نگی بۆت ده‌گێڕێته‌وه‌ که‌ له‌ قروونی پێشوو دا کورد چه‌ند حکوومه‌تی گه‌وره‌یان بنیاد ناوه‌ و له‌م دوایانه‌ش دا که‌ کورد ده ‌ژێر به‌یداغی عوسمانی دا ژیاون وه‌نه‌بێ به‌ زۆری شمشیر ملیان بۆ ئه‌و ده‌وڵه‌ته‌ که‌چ کردبێ، به‌ڵکوو حکوومه‌تی عوسمانی که‌ ئه‌و ده‌می به‌ ناوی (خه‌لافه‌تی ئیسلام ) ه‌وه‌ ئیداره‌ ده‌کرا ئه‌وانی بانگ کرده‌ ژێر به‌یداغی ئیسلام ؛ کوردی به‌سته‌زمانیش که‌ دڵێکی ساده‌ و پاک و خاوێنی هه‌یه‌، هه‌موو که‌س وه‌کوو خۆی ده‌زانێ،بۆ پێشکه‌وتنی کاروباری ئیسلام ملی بۆ جه‌نابی خه‌لیفه‌ که‌چ کرد، ئیتر خۆ نهێنی دڵی خه‌ڵکیش، کوردی ساده‌ و دڵپاک به‌ جێی خۆی نه‌ته‌وه‌ پێشکه‌وتووه‌کانیش زۆر که‌می تێده‌گه‌ن. کورد وای ده‌زانی خه‌ڵیفه‌ سێبه‌ری خوایه‌ له‌ سه‌ر زه‌وی، هه‌ر که‌س له‌ فه‌رمانی ده‌رچێت خوا ده‌یباته‌ جه‌هه‌ننه‌م! ئیدی نه‌یده‌زانی له‌ دوایی دا ده‌ستی ده‌کرێت به‌ زاخا و هه‌موو ڕێوشوێنێکی کوردایه‌تی لێ مه‌نع ده‌کرێت، کوشتوبڕێکی بێ مانه‌ندی تێ ده‌خرێ و هه‌موو حقووقێکی لێ ‌غه‌سب ده‌که‌ن.

* مه‌نافی که‌ریمی له‌ چاوپێکه‌وتن له‌گه‌ڵ گۆڤاری ڕوانگه‌ (ژماره‌ی 11، ئۆکتۆبری 2002) ده‌ڵێ به‌ ڕێگه‌ی عه‌بدولره‌حمانی زه‌بیحی ڕا بووته‌ ئه‌ندامی کۆمه‌ڵه‌ و ناوی نهێنی ( م.ئاریا و ژماره‌ی 21) بووه‌. که‌چی له‌و‌ دوو وتاره‌ی له‌ "نیشتمان" دا چاپ بوون ‌جارێک نووسراوه‌ ( م.آریا 27) و جارێک ( م.آریا 26). بێشک ئه‌وانه‌ هه‌ڵه‌ی چاپین، چونکوو ئینسان نێوی خۆی له‌ هه‌موو که‌سی دیکه‌ باشتر ده‌زانێ.
لێکۆله‌ره‌وه‌ی کورد سه‌ید محه‌مه‌دی سه‌مه‌دی له‌ کتێبی " نگاهی به‌ تاریخ مهاباد ' دا ده‌ڵێ به‌ هاوفکری له‌ گه‌ڵ قادری موده‌ریسی و سه‌دیقی حه‌یده‌ری فارووقی هێندێک له‌ نێوه‌ نهێنییه‌کانی ئه‌ندامانی کۆمه‌ڵه‌ و ڕه‌مزی دیکه‌ی ساخ کردووه‌ته‌وه‌، بۆ وێنه‌: آ.ل.ب نیشانه‌ی ڕه‌مز بووه‌ بۆ شاری مهاباد

۱۳۸۷ فروردین ۲۱, چهارشنبه

ناساندنی وه‌زیرانی حکوومه‌تی کۆماری کوردستان له‌ لایه‌ن مه‌نافی که‌ریمی یه‌وه‌



له‌ ڕاسته‌وه‌ بۆ چه‌پ: 1. سه‌رپۆلی 2 محه‌مه‌دی یاهوو،2. نه‌ناسراوه‌،3. سه‌رپۆلی 2 حوسێنی زێڕینگه‌ران [ فرووهه‌ر] ، 4. سه‌رپۆلی 2 مه‌نافی که‌ریمی، 5، سه‌رپۆلی 2 دڵشادی ڕه‌سووڵی ،6. مایۆر [ سه‌رلک] مینه‌ی شه‌ڕه‌فی
ئه‌م وێنه‌یه‌ له‌ فیلمێکی به‌ڵگه‌یی وه‌رگیراوه‌ که‌ له‌ لایه‌ن فیرقه‌ی دێمۆکڕاتی ئازه‌ربایجان ڕا ئاماده‌ کراوه‌. ده‌و فیلمه‌ دا که‌ نزیکه‌ی 52 ده‌قیقه‌یه‌، بۆ ماوه‌ی 10 ده‌قیقه‌ دیمه‌نی کاربه‌ده‌ستان و پێشمه‌رگه‌ی کۆماری کوردستان گونجێندراوه. ئه‌و دیمه‌نانه‌ ئی بۆنه‌ و موناسه‌به‌تی جیاوازن. به‌ داخه‌وه‌ تائێستا ته‌واو بۆم ساخ نه‌بووته‌وه‌ که‌ ئه‌م وێنه‌یه‌ و هێندێک دیمه‌نی دیکه‌ی که‌ دواتر لێره‌دا بڵاویان ده‌که‌ینه‌وه‌ ئی چ بۆنه‌یه‌کن، به‌ڵام بێ گۆمان ئی ته‌ئریخی به‌ر له‌ 25- 4 - 1325ی هه‌تاوی واته‌ رۆژی کووژرانی سه‌رپۆلی 2 محه‌مه‌دی نانه‌وازده‌ن. چونکوو له‌م بۆنه‌ی سان وڕێژه‌یه‌ دا جگه‌ له‌ دیمه‌نی پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د، حاجی بابه‌شێخی سیاده‌ت ، ژه‌نه‌ڕاڵ مایۆر محه‌مه‌دحوسێنی سه‌یفی قازی ، دیمه‌نی سه‌رپۆلی 2 ،محه‌مه‌دی نانه‌وازاده‌ش ده‌بیندرێ.
ئه‌و پله‌ نیزامییانه‌ی سه‌ره‌وه‌م به‌ پێی ئه‌و ئاگادارییه‌ی ویلیام ئیگلتن نووسیوه‌ که‌ ده‌ڵێ:" ئه‌ندامانی کۆمیته‌ی ناوه‌ندی حیزبی دێمۆکڕاتی کوردستان که‌ زۆربه‌یان له‌ کابینه‌ی حکوومه‌ت دا بوون ، ئه‌گه‌ر یوونیفۆرمی نیزامی ئامال ڕووسیان ده‌به‌ر کردبا ده‌ره‌جه‌ی سه‌رپۆل 2 ییان هه‌بوو".



ناساندنی وه‌زیرانی حکوومه‌تی کۆماری کوردستان له‌ لایه‌ن مه‌نافی که‌ریمی یه‌وه‌


مه‌نافی که‌ریمی یه‌كێک له‌ کادره‌ پایه‌ بڵینده‌کانی حیزبی دێمۆکرات و کۆمار‌ی کوردستان له‌ یادداشته‌کانیدا که‌ وه‌کوو په‌راوێزی بیره‌وه‌رییه‌کانی سه‌عیدی هومایوون بڵاو‌ بووه‌ته‌وه‌ : " پیشوای بیداری خاطرات سعید همایون، به‌ کوشش هاشم سلیمی ، موسسه‌ی چاپ و نشر آراس، اربیل 2004" به‌ کورتی هه‌رکام له‌ وه‌زیره‌کانی حکوومه‌تی جمهووری کوردستانی ناساندووه‌ و ده‌نووسێ: " شه‌رححاڵی کورتی هه‌ر کام له‌ وه‌زیره‌کانی حکوومه‌تی جمهووری کوردستان و ئه‌و پله‌ و پایانه‌ی هه‌یانبوو ئاوایه‌:
1. سه‌دری هه‌یئه‌ت ڕه‌ئیسه‌ ( سه‌رۆکوه‌زیر) ئاغای حاجی بابه‌ شێخ، خه‌ڵکی شاری بۆکان بوو، له‌ کاتی ڕاگه‌یاندنی کۆماری کوردستان دا ته‌مه‌نی 68 ساڵ بوو . به‌ڕێزیان له‌ بنه‌ماڵه‌ی سه‌یده‌کانی زه‌مبیل بوو و له‌ کارو باری شه‌رعی دا زۆر زانا و کارامه‌ بوو . له‌ هه‌ستان و دانیشتنی گشتی دا له‌ گه‌ڵ خه‌ڵک باش ده‌جووڵاوه‌.ئه‌ندامی ژ.ک نه‌بوو، له‌ ساڵی 1324 له‌ گه‌ڵ بزووتنه‌وه‌ی نه‌ته‌وه‌یی حیزبی دێمۆکرات که‌وت و له‌ ساڵی 1333ی هه‌تاوی له‌ دێی تورجان وه‌فاتی کرد.

2- محه‌مه‌د حوسێنی سه‌یفی قازی وه‌زیری جه‌نگ، ئامۆزای خودالێخۆشبوو قازی محه‌مه‌د پیاوێکی هه‌تا بڵێی به‌ خۆوه‌ بوو. له‌ یه‌كێک له‌ دێیه‌کانی نزیک میاندواو داده‌نیشت . دڵخوازانه‌ ببوو به‌ ئه‌ندامی ژ.ک . فه‌رمانده‌یی ئه‌رته‌شی نه‌ته‌وه‌یی کوردستانی به‌ ئه‌ستۆوه‌ بوو.به‌ڕێزیان که‌سێکی زۆر گه‌رم بوو و بوێری و ئازایی له‌ باوکی سه‌یفولقوزات شاعیری شۆڕشگێڕی کورد بۆ به‌ میرات به‌ جێ مابوو.

3- مه‌نافی که‌ریمی 25 ساڵان له‌ ئه‌ندامانی ژ.ک، یاریده‌دانی قازی محه‌مه‌دی له‌ کاروباره‌کانی له‌ مه‌ڕ کۆمیته‌کانی حیزبی به‌ ئه‌ستۆوه‌ بوو.

4- محه‌مه‌دئه‌مینی موعینی وه‌زیری کیشوه‌ر نزیکییه‌کی زۆری له‌گه‌ڵ بازرگانانی شووره‌وی له‌ ته‌ورێز هه‌بوو و جێی باوه‌ڕی و دڵنیایی ئه‌وان بوو.

5. سه‌ید محه‌مه‌دی ئه‌یووبیانی مه‌رکه‌زی ( ته‌ها زاده‌) وه‌زیری بێهداری لاوێکی سی ساڵه‌ بوو و بۆ خۆی خۆی پێگه‌یاندبوو و له‌ ئه‌ندامانی له‌ مێژینه‌ی کۆمه‌ڵه‌ی ژ.ک بوو.

6- عه‌بدولره‌حمانی ئێلخانیزاده‌ (موهته‌دی) وه‌زیری کاروباری ده‌ره‌وه‌ له‌ خاوه‌نموڵکانی به‌ ده‌سته‌ڵاتی شاری بۆکان ، خوێندنی ئایینی زۆر باشی هه‌بوو یه‌کێک له‌ ئه‌ندامانی هه‌ڵکه‌وتووی ژ.ک بوو ، ته‌مه‌نی نزیک 35 ساڵ ده‌بوو و له‌پێناو ژ.ک دا چه‌رمه‌سه‌رییه‌کی زۆری کێشابوو.

7. سمایلاغای ئێلخانیزاده‌ وه‌زیری ڕێ ته‌مه‌نی 35 ساڵ بوو کوڕی مه‌حمووداغای ئێلخانیزاده‌ ، له‌ بنه‌ماڵه‌ به‌ده‌سته‌ڵاته‌کانی شارستانی بۆکان بوو.له‌ ساڵی 1944 دا بوو به‌ ئه‌ندامی ژ.ک

8- ئه‌حمه‌دی ئیلاهی وه‌زیری ئابووری ، ته‌مه‌نی 40 ساڵ بوو، له‌ سه‌ره‌تای دامه‌زرانی ژ.ک دا بوو به‌ ئه‌ندام. ناسیاوییه‌کی باشی هه‌بوو له‌ سه‌ر پرسی ئابووری.

9. خه‌لیلی خوسره‌وی 38 ساڵان وه‌زیری کار له‌ ئه‌ندامانی ژ.ک بوو، له‌ سه‌ره‌تاوه‌ که‌ ته‌شکیلاتی حیزب به‌ ته‌واوی نهێنی بوو زۆربه‌ی دانیشتنه‌کان له‌ ماڵی به‌ڕێزیان ده‌کران.

10- که‌ریمی ئه‌حمه‌ده‌ین وه‌زیری پۆست و تێلێگراف، 40 ساڵان بوو، له‌ ساڵی 1945 دا بوو به‌ ئه‌ندامی ژ.ک

11- حاجی مسته‌فای داودی 55 ساڵان له‌ بنه‌ماڵه‌ ناسراوه‌کانی مهاباد بوو، له‌ ساڵی 1945 دا ئه‌ندامه‌تی ژ.ک ی په‌ژراند، له‌ ته‌جاره‌ت و سه‌ودا و مامڵه‌ دا زۆر زانا وئآگای له‌ مه‌سه‌له‌کانی ڕۆژانه‌ بوو.

12- مه‌لا حوسێنی مه‌جدی 65 ساڵان وه‌زیری داد ، خوێنده‌وارترین و به‌نێوبانگترین پیاوی ئایینی بوو و ئیعتبار و بایه‌خی دینی و قه‌زایی زۆر به‌رزی هه‌بوو.

13- مه‌حموودی وه‌لیزاده‌ ، 23 ساڵان مه‌دره‌سه‌ی به‌رزی کشتوکاڵی که‌ره‌جی ته‌واو کردبوو، له‌ ساڵی 1943 دا بوو به‌ ئه‌ندامی ژ.ک ، له‌ کاروباری کشتوکاڵ دا خاوه‌ن ڕا بوو.

14- سه‌دیقی حه‌یده‌ری وه‌زیری ته‌بلیغات له‌ دامه‌زرێنه‌رانی ژ.ک، له‌ کاروباری حیزبی دا زۆر چالاک بوو و له‌ پێناو ئازادی کوردستان دا زه‌حمه‌تی زۆری کێشا."
هه‌ڵبه‌ت ، وه‌ک له‌و زانیارییانه‌ی له‌ ژماره‌کانی به‌رده‌ستی کوردستان ده‌رده‌که‌وێ، میرزا مه‌نافی که‌ریمی له‌ سه‌ره‌تای دامه‌زرانی حکوومه‌تی کوردستاندا وه‌زیری فه‌رهه‌نگ نه‌بووه‌، به‌ڵکوو یه‌ک له‌ هه‌ڵسووڕاوه‌ سه‌ره‌کییه‌کانی حیزب و ته‌نانه‌ت به‌ر له‌ ده‌رچوونی به‌یاننامه‌ی ڕاگه‌یاندنی "کۆمه‌ڵه‌ی دێمۆکڕاتی کوردستان" یه‌ک له‌ ئه‌ندامانی ئه‌و هه‌یئه‌ته‌ بووه‌ که‌ له‌گه‌ڵ قازی محه‌مه‌د چوونه‌ باکۆ.
ژماره‌ی 40ی ڕۆژنامه‌ی کوردستان [ شه‌مۆ 7ی بانه‌مه‌ڕی 1325 /27ی ئاوریلی 1946] نامه‌ی مودیری مه‌دره‌سه‌ی خوسره‌وی، حه‌بیبی بڵاو کرووه‌ته‌وه‌ که‌ ده‌نووسێ : " آغای مدیری محترمی روژنامه‌ی به‌رزی کوردستان استدعامان وایه‌ ئه‌و چه‌ند عرایضی خواره‌وه‌ له‌ روژنامه‌ی به‌رزی کوردستان چاپ بفه‌رمون !
ئه‌من له‌ طرف ته‌واوی ماموستایانی مدرسه‌ی خسروی له‌ دانانی حضرتی آغای میرزا مناف کریمی بسمت وزیری فرهنگ و آغای دلشاد ره‌سولی به‌ سمت معاون و بازرس کل وزارت فرهنگ اظهاری سوپاس و قدرزانی ده‌که‌ین و امیدمان هه‌یه‌ که‌ له‌وه‌ی دوا فرهنگ له‌ ژیر توجهات شخص ریاست معظمی جمهوری کوردستان و ئه‌و دوو ذاته‌ مبارکه‌ به‌ انتها درجه‌ی ترقی خوی بگات. مدیر مدرسه‌ی خسروی، حبیبی "
میرزا مه‌نافی که‌ریمی سه‌باره‌ت به‌ کاری خۆی له‌ وه‌زاره‌تخانه‌ی فه‌رهه‌‌نگ هه‌رله‌ یاداشتی په‌ڕاوێزی بیره‌وه‌رییه‌کانی سه‌عیدی هومایوون دا ده‌نووسێ: " ئه‌و ڕۆژه‌ی که‌ ئیداره‌ی فه‌رهه‌نگی کوردستان که‌وته‌ به‌ر ده‌ست من ، هه‌ستم کرد بۆ جێبه‌جێکردنی ئه‌و کارانه‌ی خراونه‌ سه‌ر ئه‌ستۆی من له‌ داهاتوو دا له‌ گه‌ڵ کێشه‌ی زۆر قورس و دژوار به‌ره‌وڕوو ده‌بم. له‌ خه‌رمانامی 1320وه‌ تا ساڵی 1324 ته‌قریبه‌ن هه‌موو فێرگه‌کان داخراو یان نیوه‌ داخراو بوون و وه‌زعی خانووی ئه‌وان و ده‌رس دادانی ساوایان له‌ هه‌موو ڕوویه‌که‌وه‌ ناڕێک و پێک و شپرزه‌ بوو و بۆ گوتنه‌وه‌ی زمانی کوردی نه‌ کتێبێک هه‌بوو و نه‌ مامۆستا، له‌ لایه‌کی دیکه‌شه‌وه‌ بۆ کردنه‌وه‌ی فێرگه‌کان له‌ هه‌موو لایه‌که‌وه‌ گوشار ده‌هات، چ چاره‌یه‌ک جگه‌ له‌وه‌ نه‌بوو له‌ کوردستانی عێراقه‌وه‌ کتێبی کوردی بهێندرێ ، به‌و بڕیارانه‌ی وا له‌ لایه‌ن هه‌یئه‌تی فه‌رهه‌نگی ڕا درا له‌ ماوه‌یه‌کی که‌م دا ئه‌و کتێبانه‌ی پێویست بوون گه‌یشتنێ و دوای گۆڕانی پێویست له‌ چاپخانه‌ی مهاباد ئاماده‌ کران و کتێبه‌ تازه‌کان له‌ فیرگه‌کان و کتێبخانه‌ گشتییه‌کانی شاری دا بڵاو کرانه‌وه‌، هاوکات له‌ گه‌ڵ کرانه‌وه‌ی فێرگه‌کان چه‌ند نه‌فه‌ر له‌ ئامۆژگارانی عێراقی به‌ دلخوازی خۆیان به‌ مه‌به‌ستی ده‌رس دادانی زمانی کوردی به‌ ناوه‌کانی عوسمان دانیش ، محه‌مه‌د وردی، عه‌بدولقادر ئه‌حمه‌د، جه‌میل به‌هایه‌دین هاتنه‌ مهابادێ . خوێندکاران به‌ شه‌وق و زه‌وقێکی زۆره‌وه‌ که‌ چاوه‌ڕوان نه‌ده‌کرا هاتنه‌ پۆله‌کانی ده‌رس ، و به‌و مرخه‌ زۆره‌ی که‌ هه‌یانبوو له‌ ماوه‌ی که‌متر له‌ مانگێک دا ئه‌لفوپێتکه‌ی کوردی و تا ڕاده‌یه‌کیش خوێندن و نووسین فێر بوون و به‌و پێیه‌ ئه‌و گیروگرفته‌ی وا له‌ سه‌ره‌تاوه‌ وا داده‌ندرا جێبه‌جێکردنی محاڵ بێ به‌ هاسانی به‌رته‌ڕه‌ف بوو.
چوار مانگ له‌ حکوومه‌تی کوردستان تێپه‌ڕیبوو و له‌و ماوه‌یه‌دا که‌موکورتی و کێشه‌ی کاروباری په‌روه‌رده‌ تا ڕاده‌یه‌ک به‌لادا خرا، به‌ڵام ئیداره‌ کردنی مه‌دره‌سه‌کان له‌ گه‌ڵ ئه‌و هه‌موو حه‌وله‌ش که‌ درابوو پێداویستی به‌ جیدییه‌تێکی زیاتر بوو، بۆ پێشگرتن له‌وه‌ی که‌ کاره‌کان نه‌که‌ونه‌وه‌ سه‌ریه‌ک و کاری فه‌رهه‌نگی چه‌تی تێنه‌که‌وێ ئاغای برایمی نادری م کرده‌ جێگری [وه‌زاره‌ت] ی فه‌رهه‌نگی کوردستان ناوبراو یه‌کێک له‌ لاوانی خوێنده‌واری کرماشانی و لیسانسی ئه‌ده‌بییات بوو، به‌ڕێزی لاوێکی زۆر هه‌ڵسووڕاو و له‌ جێبه‌جێکردنی کاره‌کان دا جیدی بوو ، شه‌و و ڕۆژ بۆ ده‌مێکیش چییه‌ له‌ پێڕاگه‌یشتن به‌ پێداویستییه‌کانی فێرگه‌کان ته‌نه‌خی نه‌ ده‌کرد و ئه‌رکه‌کانی خۆی به‌ باشترین شیوه‌ پێک ده‌هێنا و من به‌ فکری ئاسووده‌وه‌ به‌ کاره‌کانی دیکه‌ی حیزبییه‌وه‌ خه‌ریک بووم."

۱۳۸۷ فروردین ۲۰, سه‌شنبه

زانیاریی زیاتر سه‌باره‌ت به‌ وێنه‌ی خوێندکارانی کورد له‌ باکۆ



دوای بڵاوکردنه‌وه‌ی ئه‌م وێنه‌یه‌ی سه‌ره‌وه‌ که‌ به‌ سپاسه‌وه‌ له‌ کتێبی "نگاهی به‌ تاریخ مهاباد"ی سه‌ید محه‌مه‌دی سه‌مه‌دی وه‌رگیراوه‌ به‌ ڕووتێکردن له‌ کتێبی "خاطرات زندگی پر ماجرای دکتر آسو" واته‌ دوکتور قادری مه‌حموود زاده که‌ بۆ خۆی یه‌ک له‌ خوێندکاره‌کان بووه، هه‌م له‌ سه‌ر خوێندکارانی کورد له‌ مه‌دره‌سه‌ی نیزامیی باکۆ و هه‌م ئه‌م وێنه‌ تایبه‌تییه‌ زانیاری زیاترمان ده‌ست که‌وت: ئه‌و ، له‌گه‌ڵ شتی دیکه‌ دا ده‌نووسی:".... ئه‌من له‌ ئه‌زموونی سێ مانگه‌ی یه‌که‌م دا بووم به‌ شاگردی مومتاز . ده‌ نێو خوێندکاره‌ کورده‌کاندا چوار که‌سمان بووین به‌ شاگردی مومتاز. دوو که‌سمان ، من و عه‌لی گه‌لاوێژ له‌ گوردانی تۆپخانه‌، مه‌جیدی وه‌لیزاده‌ له‌ گوردانی موسه‌لسه‌ل و سه‌ید عه‌زیزی شه‌مزینی که‌ ده‌ره‌جه‌ی سه‌روانی هه‌بووبه‌ یه‌که‌وه‌ له‌ گه‌ڵ چه‌ند خوێندکاری مومتازی ئازه‌ربایجانی وێنه‌ی یادگاریمان گرت ...."
* بۆزانینی ڕیزی دانیشتنی که‌سه‌کان ده‌کرێ ته‌مه‌شای ژێرنووسی پێشووی ئه‌م وێنه‌یه‌ بکه‌ن

۱۳۸۷ فروردین ۱۸, یکشنبه

دایکی نیشتمان به‌هار و هاوینی 1324ی هه‌تاوی،رێوایه‌تی مه‌نافی که‌ریمی



وێنه‌ی عه‌بدوڵای برایم شه‌مزینی ئاکتۆری سه‌ره‌کی دایکی نیشتمان


شانۆی دایکی نیشتمان
به‌ ڕیوایه‌تی مه‌نافی که‌ریمی

هاوینی ساڵی 1324ی هه‌تاوی / 1945ی زایینی

هێشتا نازانم نووسه‌ری شانۆی دایکی نیشتمان چ که‌سێک یان که‌سانێک بوون. ئه‌و شته‌ی له‌و و له‌مم بیستووه‌ ئه‌وه‌یه‌‌ هێندێک له‌ جه‌وانانی مهابادی له‌ دوای ڕووخان و تێک ته‌پینی حکوومه‌تی ڕه‌زا خان له‌ ساڵی 1320ی هه‌تاوی [ ئووتی ساڵی 1941ی زایینی] به‌ هه‌بوونی ئازادییه‌کی ڕێژه‌یی، جارو بار له‌ ده‌وری یه‌کتری کۆ ده‌بوونه‌وه‌ و به‌ زمانی کوردی ڕاهێنانیان له‌ سه‌ر شانۆی دایکی نیشتمان ده‌کرد و به‌ڕێوه‌یان ده‌برد.
دایکی نیشتمان به‌ شیوه‌یه‌کی دڵتاوێن له‌ کاتێک دا ده‌ست و پل و لاقی له‌ کۆت و زنجیر دابوو و نوشتابووه‌وه‌و هه‌ڵده‌رزی و تاقه‌تی ڕۆیشتنی نه‌بوو ده‌هاته‌ سه‌ر شانۆ و بینه‌ران به‌ دیتنی ئه‌و وه‌زعه‌ دڵتاوێنه‌ی دایکی نیشتمان خه‌م و په‌ژاره‌یه‌کی زۆر دایده‌گرتن و به‌ تایبه‌تی به‌ بیستنی هاواری دڵته‌زێنی منداڵه‌کانی، فرمێسک ده‌چاویان ده‌تزا و دیتنی ئه‌و شانۆ په‌ژاره‌نگێزه‌ شوێنێکی قووڵی ده‌کرده‌ سه‌ر هه‌ست و نه‌ستی بینه‌ران. ئه‌سڵی شانۆکه‌ له‌ 5 به‌یت شێعری شاعیری
به‌ نێوبانگی کورد عه‌بدولره‌حمانی شه‌ره‌فکه‌ندی ( هه‌ژار) ئیلهامی وه‌رگرتبوو:

جووجه‌ڵه‌ی نیشتمان *

ڕاوکه‌ری به‌دخوو، خوێن رێژی خوێن خۆر/ ئه‌تۆ بی و خودا ،به‌سیه زوڵم وزۆر
ئه‌مجارش بم ده‌ مۆڵه‌ت و مه‌ودا/ ڕۆڵه‌ی شیرینم له‌ شیرین خه‌ودا
له‌ ژێر باڵم دا ، ڕای مه‌په‌ڕێنه‌ /هێلانه‌که‌مان لێ مه‌ڕووخێنه‌
له‌ خوێنی خۆم دڵ، ئه‌ندێشێ ناکا/ به‌ڵام ده‌ترسم تیرت خه‌تا کا
نه‌درێ له‌ من ، وه‌ڕۆڵه‌م که‌وێ /
جه‌رگه‌که‌م ببڕێ له‌ شیرین خه‌وێ
دندووکی شووشی، شووشه‌ی گیانمه‌/ خه‌ت و خاڵه‌که‌ی، خه‌تی گیانمه
تۆ باخه‌به‌ر نی له‌ ئێش و ده‌ردم /دڵ ده‌برژێنێ هه‌ناسه‌ی سه‌ردم
له‌ دایکت پرسه‌، پێت ده‌ڵێ حاڵم /ئینجا تام ده‌که‌ی ژیانی تاڵم
پێم خۆشه‌ بمرم نه‌ک جووجه‌ڵه‌که‌م /بڕه‌نجێ و بپسێ به‌ندی دڵه‌که‌م
هه‌ژار جووجه‌ڵه‌ی نیشتمان ئه‌تۆی/ وه‌های خۆش ده‌وێی به‌وه‌فابی بۆی‌

شاعیر ئاوا ده‌گێڕێته‌وه‌ که‌ مه‌لێک له‌ نێو لک و پۆپی دارێک دا هێلانه‌یه‌ک بۆ خۆی و جووجه‌ڵه‌کانی پێکه‌وه‌ ده‌نێ تا له‌و هێلانه‌یه‌ دا به‌ خه‌یاڵی ئاسووده‌ منداڵه‌کانی به‌خێو کا. جووجه‌ڵه‌کانی ورده‌ ورده‌ بازه‌ڵه‌ ده‌بن و وه‌جموجووڵ ده‌که‌ون و دایکیان به‌ ڕه‌نج و کوێره‌وه‌رییه‌کی زۆر دان و ئاوی ڕۆژانه‌یان بۆ په‌یدا ده‌کا و ئاگای لێیان ده‌بێ.
له‌ پڕ له‌ دووره‌وه‌ سێ ڕاوکه‌ری لێ په‌یدا ده‌بن هه‌ر یه‌که‌ی له‌ لایه‌که‌وه‌ به‌ره‌و هێلانه‌که‌ی دێن. دایک هه‌ست ده‌کا ڕاوکه‌ره‌کان زۆر بێ به‌زه‌ و دڵره‌قن، و ببێ و نه‌بێ ده‌یانه‌وێ ڕاویان که‌ن. ڕاوکه‌ره‌کان به‌ چاوی قوشقی ته‌ماشای ئه‌ملاولای خۆیان ده‌که‌ن تا ده‌گه‌نه‌ بن ئه‌و داره‌ی مه‌له‌که‌ و جووجه‌ڵه‌کانی هێلانه‌یان لێ داناوه‌. دایکه‌که‌ زۆر په‌شێوه‌ و له‌سوێی منداڵه‌کانی نازانێ چ بکا. یه‌کێک له‌ ڕاوکه‌ره‌کان خه‌ریکه‌ سێره‌یان لێ بگرێ. دایک به‌ هات و هاوار و پڕمه‌ی گریانه‌وه‌ به‌ سه‌ر ڕاوکه‌ره‌که‌ دا ده‌قیژێنێ : ئه‌ی ڕاوکه‌ری خوێن خۆر ده‌زانم به‌ ته‌مای ڕاوی ئێمه‌ هاتووی . ئێمه‌ بۆخۆمان له‌ سووچێکی ئه‌م لێڕه‌واره‌ هێلانه‌یه‌که‌مان پێکه‌وه‌ ناوه‌ لێمان مه‌ڕووخێنه‌، له‌ ژێر باڵم دا جووجه‌ڵه‌ نازداره‌کانم نوستوون ،له‌ خه‌ویان ڕامه‌په‌ڕێنه‌. ئێمه‌ ئه‌م هێلانه‌ پچکۆڵانه‌یه‌مان به‌خوێنی دڵ دروست کردووه‌ لێمان تێک مه‌ده‌.دندووکی شووشی جووجه‌ڵه‌کانم شووشه‌ی گیانمه‌، خه‌ت و خاڵی په‌ڕ و باڵیان نیشانه‌ی گیانمه‌. ئه‌من له‌ مه‌رگی خۆم ناترسێم ، به‌ڵام ترسم له‌وه‌یه‌ ئه‌و تیره‌ی تێن هه‌ڵده‌که‌ی سه‌ر بکا و وه‌به‌ر ڕۆله‌کانم که‌وێ، له‌ شیرن خه‌و ڕایان په‌ڕێنێ و به‌ندی جه‌رگ و دڵم بپسێنێ.

ئه‌وکه‌سه‌ی‌ ده‌وری دایکی نیشتمان ی ده‌گێڕا عه‌بدوڵای نه‌هری بوو که‌ له‌ ساڵی 1360ی هه‌تاوی کۆچی دوایی کرد. ئه‌و له‌ جلوبه‌رگی دایک دا به‌ ده‌نگی خۆش و دڵنشینی خۆی به‌ ئاهه‌نگێکی خه‌فه‌تاوی ڕووه‌و ڕاوکه‌ره‌کان ئه‌و شێعرانه‌ی سه‌ره‌وه‌ی ده‌خوێنده‌وه‌ و ده‌گریا. عوبه‌یدیلای ئه‌یووبیان و سیرووسی حه‌بیبی ده‌وری منداڵه‌کانیان ده‌گێڕا و ئه‌و ده‌می هه‌ر دووکیان مێردمنداڵ و له‌ ته‌مه‌نی 13 – 14 ساڵی دابوون. سیرووسی حه‌بیبی لاوێکی وێچوو و به‌وه‌ج بوو و ده‌نگی زۆر خۆش بوو و کاری له‌ سه‌ر دڵی بیسته‌ر ده‌کرد . ئه‌و کراسێکی سپی ده‌به‌ر دابوو و چووبوو ده‌قالبی په‌پووله‌یه‌که‌وه‌،ده‌سته‌ باریک و شووشه‌کانی ڕووه‌و ئاسمان هه‌ڵده‌هێنا و یه‌ک له‌ شێعره‌ به‌ نێوبانگه‌کانی حاجی قادری کۆیی ده‌خوێنده‌وه‌ که‌‌ له‌ په‌سنی خودا دایه‌ .
ئه‌ی بێ نه‌زیر و هاوتا، هه‌ر تۆی که‌ به‌رقه‌راری / بێ دار و بێ دیاری، بێدار وپایه‌داری
به‌ زمانی منداڵانه‌ له‌ کاتێکدا کوڵی گریانی له‌ ئه‌وكی دا بوو له‌ خودا ده‌پاڕاوه‌ دایکی بپارێزێ و له‌ چنگ ڕاوکه‌رانی ڕزگار کا. ناڵه‌ و نزای مندالانه‌ی ئه‌وه‌نده‌ دڵتاوێن بوو ‌ دڵی هه‌موو بیسته‌رێکی ده‌خسته‌ ئۆف و ژانه‌وه.
له‌وحاڵه‌ دا بینه‌ران بێ ئه‌وه‌ی بتوانن پێشی خۆیان بگرن زۆڕ زۆڕ ده‌گریان. شانۆیه‌که‌ له‌ حه‌وشه‌ی ماڵێک پێشکێش ده‌کرا بۆ ئه‌وه‌ی ده‌رو دراوسێش لێی بێ به‌ش نه‌بن. ئه‌و ژن و کچانه‌ی شانۆکه‌یان له‌ پشت په‌نجه‌ران، له‌ سه‌ر دیواران و له‌ سه‌ر سه‌ربانانه‌وه ده‌دی ، نه‌یان ده‌توانی پێشی گریانی خۆیان بگرن و گۆڕ گوڕ فرمێسک له‌ چاویان ده‌هاته‌ خوارێ وهیچ بینه‌رێک نه‌بوو ئه‌و شانۆیه‌ کاری له‌ سه‌ر نه‌کا و به‌ دیتنی غه‌م داینه‌گرێ.له‌ شانۆکه‌ دا، دواجارمنداڵان بن پیلی دایکیان ده‌گرن و هه‌لیده‌ستێنێن و ماچی ده‌که‌ن و دڵی ده‌ده‌نه‌وه‌ تا ئه‌وه‌ی که‌ له‌ سایه‌ی پێکێشی و وره‌ی ئه‌واندا، دایکی نیشتمان له‌ مردن و یه‌خسیری وله‌ چنگ ڕاوکه‌ره‌کان ڕزگاری ده‌بێ. ئه‌وشانۆیه‌ له‌ شاره‌کانی مهاباد، نه‌غه‌ده‌، شنۆ و بۆکان پێشان درا و خه‌ڵک به‌ گه‌رمی پێشوازییان لێکرد."

سه‌رچاوه‌ : " پیشوای بیداری ، خاطرات سعید همایون ، به‌ کوشش هاشم سلیمی ،موءسسه‌ چاپ و نشر آراس، هولر، 2004. ل 38،39
* به‌ داخه‌وه‌ ئه‌م شێعره‌ی هه‌ژار له‌و کتێبه‌ی سه‌ره‌وه‌ دا به‌ که‌مو کوڕی و ئاڵوگۆڕه‌وه‌ چاپ کراوه‌، بۆیه‌ شێعره‌که‌مان له‌ ڕووی نوسخه‌ی چاپکراوی که‌ له‌ ژماره‌ی 5ی نیشتمان ڕێبه‌ندانی 1323ی هه‌تاوی، لاپه‌ڕه‌ 20 دا بڵاو کراوه‌ته‌وه‌ نووسییه‌وه‌.

سه‌ید محه‌مه‌دی سه‌مه‌دی له‌ کتێبه‌که‌یدا " نگاهی به‌ تاریخ مهاباد" وێنه‌یه‌کی عه‌بدوڵای نه‌هری چاپ کردووه‌ که‌ له‌ شانۆی دایکی نیشتمان دا ده‌وری دایکی گێڕاوه‌ و ده‌نووسێ:
" بیریی زیندوو بێ " عه‌بدوڵای نه‌هری" ناسراو به‌ " عه‌بدوڵای برایم شه‌مزینی" له‌ ئۆپێڕای دایکی نیشتمان دا ده‌وری سه‌ره‌کی هه‌بوو.ئه‌و شانۆیه‌ له‌ مانگی مارسی 1945 [خاکه‌ لێوه‌ی 1324 ] له‌ سابڵاغێ پێشکێش کرا. ده‌نگخۆشی عه‌بدوڵای نه‌هری له‌ هه‌موو کوێیه‌ک ده‌نگی دابووه‌وه‌.له‌پاییزی ساڵی 1360ی هه‌تاوی دا کۆچی دوایی کرد.ڕوحی شاد بێ.سه‌ید محه‌مه‌دی سه‌مه‌دی له‌ وتو وێژێکدا ده‌ڵێ عه‌بدوڵای نه‌هری هه‌تا مردنیشی خه‌ڵک هه‌ر به‌ " دایکی نیشتمان" نێویان هه‌لداوه‌.
هونه‌رمه‌ندی شانۆ برایمی فه‌رشی سه‌باره‌ت به‌ دایکی نیشتمان ڕیوایه‌تێکی دیکه‌ی درێژتری له‌ سه‌ر بنه‌مای وتووێژ له‌ گه‌ڵ غه‌نی بلووریان نووسیوه‌، ده‌کرێ لێره‌ بیخوێننه‌وه‌.
http://www.rojhalat.de/laparakan/nuseran/Braym/dayki%20nishtman.pdf

تێبینی : وێنه‌ی سه‌ره‌وه‌ به‌ سپاسه‌وه‌ له‌ کتێبی " نگاهی به‌ تاریخ مهاباد" سید محمد صمدی" وه‌رگیراوه‌.